Nicedir yazmak istediğim söylediğim ancak zaman bulamadığım bir konu var; Trump-Reagan benzerliği. Malum bu benzerlik sık sık TV analizlerinde ve yazılı olarak dile getiriliyor. İlk bakışta çok da haklı bir yaklaNicedir yazmak istediğim söylediğim ancak zaman bulamadığım bir konu var; Trump-Reagan benzerliği. Malum bu benzerlik sık sık TV analizlerinde ve yazılı olarak dile getiriliyor. İlk bakışta çok da haklı bir yaklaşım. Trump da tıpkı Reagan gibi partinin içinden büyük bir tabanı olan bir aday değil (ama Reagan’ın valilik tecrübesi vs var), tıpkı Reagan gibi ikinci sınıf bir TV yıldızı, tıpkı Reagan gibi daha düşük vergiler, daha ufak bir devlet ve daha çok kamu yatırımları taraftarı. Ancak bundan sonrası biraz karışık ve özellikle finansal piyasalar açısından doğru anlaşılması çok kritik. Çünkü önümüzdeki dönem “1981-1989” gibi olmayacak. Juri sizsiniz…
İster sağdan ister soldan bakın Credit Cycle-Kredi Döngüsü, farklı ağırlıkta da olsa, ekonomi açısından önemli bir kavramdır.
Yukarıda bu döngünün çeşitli aşamalarına ne gibi gelişmeler olduğunu görebilirsiniz. Ancak daha basit bir yaklaşım gerekirse 4 aşamadan bahsedebiliriz. 1- Bilançoların “tamir edilmesi“, ki resesyon sonrası dönemdir 2-Toparlanma 3-Genişleme ve 4- Dönüş . Bu aşamaları piyasada gözlemlemek için ise basitçe hi-yield yani yüksek getirili bonoların getirisi/spreadi ve default oranlarını takip ediyoruz.
Moody’sin global default oranı 2016 için Ekim’de 4.7% olurken Kasımda da 4.6% oldu. Tarihi ortalama 4.2% ve Moody’sin 2017 sonu beklentisi de 3.2% gibi çok düşük bir seviyede.
Yukarıda ise S&P’nin bir grafiğini kullandım. ABD default oranlarını görüyorsunuz. Aslında baktığınızda “kredi döngüsünden” ne kastedildiği görülüyor olmalı. Yukarıya doğru görülen hareketin önemli bir kısmı enerji sektörü olduğundan biraz temkin faydalı olabilir. Bu konuyu şimdilik burada bırakalım. Ama kredi döngüsünde hangi aşamada olduğunuz kaderinizi de belirler.
Siz jüri üyelerine iki dönemin çok farklı olduğunu/olacağını gösterecek ilk delili 3. ekte sunuyorum. Reagan 1981-1989 yıllarında başkanlık yaptı. Ve 1981 yılı yakın tarihte bilinen en yüksek FED faizleri ve ABD 10 yıllık faizlerin görüldüğü seneydi (ve enflasyon ve…). 1981’den Reagan’ın başkanlığının sonuna kadar ve fakat aslında 2016 yazına kadar gerek FED faizleri ama daha önemlisi 10 yıllık getiriler düşüş içinde oldu… Oysa Trump ABD tarihinde görülen en düşük seviyeden göreve başlıyor ve bu seviyelerin bir daha görüleceğinden çok şüpheliyim (aslında zerre kadar da şüphem yok, bonolardan uzak durun).
2 numaralı delili yukarıda paylaşıyorum. Toplam Borç/Gdp. Bu konuya piyasanın genel yaklaşımından farklı baktığımı biliyorsunuz. Ancak siyasi olarak önemli bir konu ve bir noktada borçlanma maliyetleri yükseldiğinde Trump ve ekibi için ciddi ayak bağı oluşturacak.
Yukarıdaki ise 3 numaralı kanıt. Kırmızı çizgi tasarruf oranı. Ronald Reagan’ın başladığı döneme oranla yarı seviyede olduğu gibi ücretlerin GDP’den aldığı pay da tarihi dibinde. Elbette karşı tarafta ise şirket karları var ve tarihi zirvesinde. Bu durumda neden kurumlar vergisi indiriliyor sorusu sorulabilir ama şimdilik konudan uzaklaşmamak için pas geçiyorum.
Ve son olarak son 2 ekte ABD nüfusunun medyan yaşı var. Aslında daha doğru bir istatistik şu olur: Reagan başkan olduğundan meşhur “baby boom” kuşağı 35 yaşındaydı şu anda ise 70 yaşında. Ve bu değişimin yaratacağı sosyal güvenlikten iş gücü yapısına kadar bir yığın sorun var. Son ekte BB’lerin nüfus içindeki payının seyrini görebilirsiniz (ki çok güncel diyemem ama zaten matematiksel bir hesap olduğu için büyük bir sapma söz konusu olmaz, tıpkı katılım oranının düşeceğinin 2000 yılında biliniyor olması gibi) . Göçmenlik, kayıtlı olup sistemi desteklediği taktirde, bu yüzden önemli.
Özet: niyete bakarak Trump-Reagan karşılaştırması ciddi anlamda eksik bir karşılaştırma. Ve endekslerde yaşanacak yükselişe rağmen çok farklı koşullar ve çok farklı bir sonla karşılaşacağız.
Şant Manukyan
Müdür | Uluslararası Piyasalar Hisse Senedi ve Türev