Hatırlarsanız bugün artık kışa dönen Arap Baharı sokakta ilk başta gıda fiyatlarının yükselişi ile tetiklenmişti. Şu anda gıda fiyatları geriliyor ancak sorun yaratma potansiyeline sahip bir diğer emtia daha var: Petrol. Ufak bir araştırma yaparak hangi ülkenin bütçesinde petrolü kaç dolardan hesapladığını ve bütçe hedefleri için kaç dolar fiyata ihtiyacı (breakeven fiyatlar) olduğuna baktım.
S. Arabistan -85$
Rusya-Geçen hafta açıklanan taslak bütçede kullanılan rakam 100$ (Rezerv fonu da var) Ural şu anda 94.5$
İran*-126$ (ABD ile ambargoları sıkılaştıracak bir sorun olmayacağı varsayımı ile)
Kuveyt- 54$ (tartışmaya değmez)
BAE* 88.7$
Venezuela**-121$
Değişik tipleri olmasına rağmen (ör. Rusya Ural) yukarıdaki fiyatları kabaca Brent ile karşılaştırıp bir fikir edinebiliriz. Şu anda aktif kontrat 96.86 dolar. Aşağıda bir petrol üreticisi devletin bütçesinin teorik olarak nasıl “çalıştığını” görebilirsiniz.
Aşağıda yer alan 2. görsel de ise 2012 ve 13’te breakeven fiyatların seyrini görüyorsunuz.
Aşağıdaki 3. görsel biraz daha rakamsal olarak aynı tablo. 2014 sonuçlarını henüz göremiyoruz ama 2013 yılında Venezuela-Ekvator-Irak-Nijerya-Cezayir ve Iran breakevenlarını yakalayamadı.
Bu fiyatlar neden kritik; çünkü S.Arabistan’dan Iran’a, Venezeula’dan Rusya’ya pek çok kamu projesi, sosyal yardım vs bu gelir üzerinden yapılıyor. OPEC fiyatların düşmemesi için yakında harekete geçmeye çalışacaktır. Ancak normal dönemlerde bile hedeflerin etrafından dolanırken bütçe açık verdiğinde pek çok ülke kota kararına uymaz.
Fiyatların düşmesi sosyal sorunlar , mezhep çatışmalarının alevlenmesi veya Rusya’da olacağı gibi safları sıkılaştırmak için dış düşmanların öne çıkartılarak birlik sağlanmasına neden olacak. Yani yine baharlar gelecek…
*Natixis
**DB
Şant Manukyan
Müdür | Uluslararası Piyasalar Hisse Senetleri ve Türev