Hazır kimse bana toplantı kilitlememişken tarihten ufak bir anektot paylaşmak isterim. Malum Elon Musk short satışların mantığını sorgulayan bir twit attı : https://twitter.com/elonmusk/status/1354890601649610753
Açıkçası katıldığım bir twit değil, bu mantık kredi veya margin’ı sorgulamaya kadar da gider ama temelde short satış abartılı yükselen piyasalarda aklı selimin işlemleri, düşüşlerde ise alıcı olarak destektir. Tabii günümüzde büyük yatırımcıların bu ve benzer işlemleri kendisini yonttuğu bir gerçek. Daha kötüsü Reg T’den doğrudan sorumlu olan Fed’in sanki konu ile hiç ilgisi yokmuş gibi başka yöne bakması.
Bir nokta daha, iç piyasadaki arkadaşlarımızın çektiği güzel bir video var: Jesse Livermore içerikli. Ancak Livermore’u herkes bilir (ve tarz itibarı ile de açıkcıdır aslında) benim anlatacağım hikaye ise tarihten bize “He who sells what isn’t his’n, Must buy it back or go to prison/ Kendisine ait olmayanı satan ya geri almalı veya hapse gitmelidir” diye seslenen Daniel Drew’un hikayesi.
1800’lerde yaşayan Drew Wall Street’in en iyi spekülatörlerinden biri olarak bilinir (ayrıca Bernard Baruch Livermoredan çok daha başarılıdır ve bir kez de JL’yi kurtarmıştır). Erie Demiryollarında yine çok önemli bir isim Vanderbilt (kendisi ülkedeki tüm demiryollarının kontrolüne oynuyor o sıralar) ile beraber operasyonlar yürütmüş ve zaman içinde demiryolları sektöründe önemli bir isim haline gelmiştir. 1864’ten kahramanımız Drew New York ve Harlem demiryollarında açığa satışa girişir ancak bu kez Vanderbilt karşı taraftadır ve hisseyi 90 dolardan 285 dolara yükseltince Drew 500K usd kaybeder.
Konudan kısa ayrılarak başka bir hikayeye anlatmak istiyorum.Aynı hissede NYSE’nin ilk ve en büyük spekülatörü olarak bilinen Jacob Little 1835 yılında 60,000 adet short pozisyon olduğu ancak piyasada sadece 7000 adet hisse olduğunu görür. Mart 1835’de 40 dolar olan hisseyi almaya başlar ve Eylülde 195 dolara getirir. O zamanın shortcuları da şimdikiler gibi ağlak olduklarından borsaya koşarak kurallara uyulmadığını iddia ederler. Ancak Borsa yaptığı inceleme neticesinde uygunsuzluk bulmaz ve 160 dolardan işlemlerin takasının gerçekleşmesine karar verir.
1855’te ise kendilerine “Mutlu Aile” adını veren bir grup spekülatör Little’ı Erie hisselerinde sıkıştırmak için devreye girer. Little’ın yeterince short olduğuna kanaat ettiklerinde kurallara uygun olarak 1 gün önceden hisselerin teslimatını isterler. Ertesi günü NYSE’ye giden grup piyasada hiç hisse kalmadığından emin olur ve Little’la yüzleşmek üzere Erie ofisine giderler (o günlerde teslimat elden oluyor tabii ve genelde şirketin merkez ofisinde gerçekleşiyor) ve “Tüm hisseler elimizde, bir erkek gibi yakalandığını ve sonunun geldiğini kabul et” derler. Ancak Little Londra’dan şirketin “hisseye cevrilebilir bonolarını almıştır” bu nedenle açığa sattığı hisseleri teslim ettikten sonra elinde kalanları da satarak cebinde para ile çıkar. Hikayesi çok uzun, 1857 paniğini resmeden şu tablodaki iki adam Little ve Vanderbilt https://www.metmuseum.org/art/collection/search/10353
Dönelim Drew’a , evet intikam hisse ile yanıp kavrulan Drew dönemin diğer haydut baronları Jay Gould (Robert Kolej’deki Gould Hall doğrundan onun soyadıdır) ve James Fisk (bu ikisinin 1869 Altın manipulasyonu da çok ünlüdür) ile anlaşarak Erie’nin yönetim kurulunu hisse ihracına ikna eder. Vanderbilt artan hisse sayısından habersiz alımlarını sürdürür ve hem para kaybeder hem de şirketin kontrolünü yitirir. Konu mahkemeye taşınınca Drew dostlarını anlaşmak için ikna etmiştir. Bu duruma kızan Fisk ve Gould ikilisi Drew’un arkasından hareket ederek 1870’te 1.5 mn dolar zarar etmesine neden olurlar. İflas etmiş bir halede çocuklarının yanında vefat eder. Geriye de kulaklara küpe olan söz kalır: “He who sells what isn’t his’n, Must buy it back or go to prison/ Kendisine ait olmayanı satan ya geri almalı veya hapse gitmelidir”
Çok kabaca anlattım detaylı bir anlatım için : https://www.imdb.com/title/tt5630042/plotsummary?ref_=tt_ov_pl
Şant Manukyan
İş Yatırım Uluslararası Piyasalar Direktörü