Recently, our exclusive Turkish partner İş Yatırım, launched a marketing campaign featuring its brand-new offering, TradeMasterFX Plus powered by Tradable trading technology. When watching the advertisement, you’ll notice that the key feature of the platform is unlike that of many other trading platforms − in fact, at first glance, it might not feel like an advertisement for a trading platform at all. As the CEO & Co-founder of Tradable, I’d like to offer some insight into why we build Tradable and why we believe it brings trading into the 21st century.
Most trading platforms in the market today are still based on technology that dates back to the late 90s. At a time when trading was reserved mainly for heavy institutions on Wall St. and select individuals that had to place phone calls to their brokerage in order to place orders. With the uprising of the Internet, the process of getting a quote, placing a trade, and getting a confirmation, suddenly all happened on your screen, within milliseconds. This greatly democratized the access to the financial markets and brought about e-trading as we know it today.
The problem facing many traders today, however, is that trading is not just about getting a quote and placing a trade anymore. There’s much more to becoming a successful trader than that. A quick look into the various trading communities flourishing online will show you the simple truth that traders are different. There are different philosophies, trading styles and trading tools, which sets good traders apart from bad ones. A quick Google search for “financial trading tools” will list over 100,000,000 search results. And for good reason: Like a contractor, a carpenter or a software developer − it’s difficult to succeed in trading without the right tools. But how do you find the right tools in a world where you get over a hundred million search results when searching your topics? The bottom line is that while there is a great number of tools out there to help traders trade better, with today’s traditional platforms, it’s difficult to find the right tools and to make them work with your existing trading platform.
In a world where there is a wealth of information available, the challenge becomes arranging it, rather than producing it. So when we started Tradable, we threw out the traditional rulebook for financial trading and fundamentally tried to re-think how you would build a trading platform for the 21st century: In an era where the world’s largest transportation company (Uber) doesn’t own any cars, where the world’s most popular media owner (Facebook) creates no content and the world’s most valuable retailer (Alibaba) has no inventory – how do you build a smarter, sustainable and more valuable trading platform?
The answer we found in combining the best of the sharing economy, cloud computing and modern user experiences.
We’ve designed Tradable from the bottom up not just to be a platform for trade execution, but to be a one-stop-shop for all your trading needs. We do this by bringing all of your trading tools into the trading platform environment. When all your trading tools sit within one integrated platform, they can all talk with each other, which makes everything much smarter and much easier. Your risk management tool knows when your automated trading tool just sent an order to the market. If you forgot to protect it, it can automatically protect it for you. Your charting applications know what positions you have and can visualize those in real-time. Your audio alert tool can provide you visual and audio notifications when your margin settings are about to get hit.
Moreover, as an open platform, we crowd-source these tools from some of the most experienced traders in the world and makes them available for any clients of our brokerage partners, with the click of a button. In other words, you install the platform once. And from there, you can add any trading tool integrated with your account with simply one click.
Since our launch in 2012, we quickly went on to gain recognition from our industry peers by being voted “Most Innnovative Financial Product” at the largest industry trade show. We believe the recognition comes from realizing that an open model where people can share their trading tools in a much easier way, ultimately benefits everyone; brokers, developers and traders alike. Since our inception, we have launched in markets such as the US, Japan and the UK, providing new ways of idea generation, trade entry, risk management, technical analysis and much more. And we’re excited to have finally brought this to the Turkish marketplace as well.
This paradigm shift from a world of fragmented, disconnected trading tools to having everything integrated in one, beautiful and easy to use trading experience, is what Tradable and TradeMasterFX Plus is all about. And it’s how we envision a trading platform should work in the 21st century.
Dün yaAYananlara, bildiklerimize ve olasA�lA�klara bir bakmak istiyorum.
1. SNB Euro krizi sA�rasA�da CHF’ye giren para nedeniyle kurun fazla deAYerlendiAYini ve bunun deflasyonist baskA�yA� arttA�rdA�AYA�nA� sA�yleyerek 1.20 seviyesinde bir taban belirledi.
Küresel piyasalar petrol fiyatlarında devam eden gerileme ve Avrupa Merkez Bankası’nın yılın ilk çeyreğinde FED benzeri bir varlık alımına başlayacağı beklentisi ile 2014 yılını bahar havasında bitirdi. Ancak yeni yıla bahar havasından çok kara kış koşullarında başlandı.
Piyasalardaki iyimserlik düşen petrol fiyatlarının büyüme beklentisini yukarı çekerken enflasyon tehdidini azaltacağı ve parasal genişlemenin devam edeceği varsayımına dayanıyordu. Ocak ayında açıklanan veriler büyüme cephesinde sınırlı bilgi veriyor.
Ancak enflasyon cephesindeki gerilemenin piyasaların istediğinden daha sert olacağı anlaşılıyor. Aralık ayında avro bölgesi tüketici fiyatları senelik olarak %0,2 gerileyerek deflasyon işareti veriyor. Tek bir gözlemden çıkarak deflasyona girildiğini söylemek doğru olmaz. Ancak avronun değer kaybettiği ve ekonominin durgunluğa girmediği bir konjonktürde fiyatların gerilemesi hayra alamet değil.
Avrupa’nın Japonya benzeri bir deflasyon döngüsüne girmesi harcamaların ertelenerek ekonominin uzun süreli bir durgunluğa girmesine ve borç sarmalının içinden çıkılamaz bir hale gelmesine neden olabilir. Küresel büyümenin (ABD hariç) yavaşlama sinyalleri verdiği bir ortamda avro bölgesinin borç-deflasyon- durgunluk döngüsüne girmesi önemli bir risk.
Avrupa Merkez Bankası FED benzeri bir varlık alımıyla durgunluk ve deflasyon riski ile savaşacağını vurgulayarak deflasyon verisine rağmen piyasalardaki satışların sertleşmesini şimdilik engelledi. Ancak gerek Almanya cephesinden gelen muhalefet gerekse Yunanistan seçim anketlerinde önde olan Syriza’nın borçları yeniden yapılandırmak istemesi durumun kırılganlığını artırdı ve Avrupa borsalarında sert bir satış dalgası başlattı.
Türkiye mevcut küresel konjonktürden olumlu etkilenen az sayıda gelişmekte olan ülkeden biri olmaya devam ediyor. Petrol fiyatlarındaki gerileme ve düşük faiz oranları cari dengenin finansmanına yönelik endişeleri azaltarak ve enflasyon görünümünün düzelmesi faiz indirim beklentisini artırarak Türkiye piyasalarındaki yükselişi destekledi.
Ancak düşük faizler ve pozitif petrol şokunun yarattığı olumlu havanın uzun soluklu olmasını beklemiyoruz. Piyasalar petrol fiyatlarındaki gerileme nedeniyle Rusya ve Ortadoğu ekonomilerindeki yavaşlamanın Türkiye ekonomisine olumsuz etkilerini göz ardı ediyor.
Petrol fiyatlarının mevcut seviyelerinde kalması durumunda 2015 yılında enerji faturamızda yaklaşık 20 milyar dolarlık bir gerileme olacağını tahmin ediyoruz. Ancak ayın bir de karanlık yüzü var. Rusya ve Ortadoğu ekonomilerindeki yavaşlamanın dış ticaret ve turizm kanalından Türkiye ekonomisine maliyetini 11 milyar dolar civarında hesaplıyoruz.
Dolayısıyla kısa vadede Avrupa Merkez Bankası’nın QE açıklaması ve Türkiye Merkez Bankası’nın faiz indirimi beklentisiyle piyasalar yükselse de orta vadede gerek büyümenin yavaşlaması gerekse FED cephesinde piyasaların önündeki risklerin devam ettiğine inanıyoruz.
Bu nedenle olumlu görüşümüzü henüz korumakla beraber Borsa İstanbul’un 90.000 seviyesini aşması durumunda kademeli olarak satış yapılabileceğine inanıyoruz.
Sene başından beri artan jeopolitik riskler, örümcek ağını hatırlatan Avrupa’nın köklü şirketlerinde ortaya çıkan saadet zincirleri, ve üye ülkelerdeki politik çekişmeler Avrupa ekonomisini raya oturtmaya çalışan Mario Draghi’yi diğer Merkez Bankaları’nın geçtiği kaçınılmaz yola doğru yönlendirmeye yetti. Haziran ayında artan baskılara yanıt vererek piyasaların beklediği adımı atan Draghi Avrupa ekonomisinde eksi faiz dönemiyle yeni bir sayfa açtı. Aynı toplantıda Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler (ABS) piyasasındaki alımlarında ilk sinyalini verildi. Ardından, Ağustos ayındaki Jackson Hole’da Yellen’dan beklenen güvercinliği üstlenerek öne çıkan Draghi, ay başındaki AMB toplantısında da faizler dışında somut adım atmayarak kelime oyunlarıyla Haziran toplantısında başlattığı algı yönetimine devam etti.
Avrupa’nA�n pek çok Bölgesinde (Yunanistan, A�skoA�ya, A�ngiltere) yerel seA�imler olmasA�na rağmen aynA� zamanda 22 MayA�sta baAYlayan ve pazar günü sona erecek olan A�Avrupa Parlamentosu seA�imleri de gerA�ekleAYtirilecek (751 koltuk iA�in). Avrupa Parlamentosu AB’nin secimle iAY baAYA�na gelen tek organA�. BirliAYin büyük ülkeleri, Almanya, A�ngiltere ve Fransa’da, kapalA� liste adA� verilen bir sistem üzerinden seA�im gerA�ekleAYecek. SeA�men isimlere deAYil partilere oy verecek ve partiler kiAYileri belirleyecek.
A�lginA� bir AYekilde bu kez Avrupa Parlamentosunda AB’ye AYüpheci yaklaAYan partilerin net bir rakama ulaAYmalarA� ve Parlamentoda çok daha gür bir sese kavuAYmalarA� mümkün gA�rünüyor.
Parlamentonun Avrupa komisyonunu atama, uluslararası anlaAYmalarA�n imzalanmasA�nA� engelleme ve hatta bütA�eyi bile bloke etme yetkisi olmasA� nedeni ile a�?Euroscepticlera�? yani birliAYe AYüphe ile yaklaAYanlarA�n ne A�lA�üde zafer kazanacaAYA� kritik. 2007’de yani kriz A�ncesinde bile üye yurttaAYlar arasA�nda pozitif imajA� sadece yüzde 52 olan AB’ye destek AYu anda yüzde 31 seviyesinde. Negatif ise yüzde 15a��ten yüzde 28a��e yükselmiAY.
AslA�nda Euro AYüphecileri grubu 4’e ayrA�lA�yor.A� 1. Grup aAYA�rA� saAYcA� olarak tanA�mlanabilecek gA�A�men karAYA�tA� ve demokrasinin kendisini de sorgulayan partiler.A� 2. Grup demokrasi ile sorunu olmayan ancak ulusal yetkilerin devinden yana olmayan ve sA�nA�rlarA�n geri gelmesini savunanlar.A� 3. Grup muhafazakarlar ki euro ve sA�nA�rlar üzerine farklA� gA�rüAYleri var.A� 4. Grup sol AYüpheciler. AAYA�rlA�klA� olarak birliAYin AYu haline karAYA� A�A�kA�yorlar.
Bu dA�rtlü secim sonucunda 200-220 civarA� koltuk kazanabilir. Bunun 123 adedi saAY aAYA�rlA�klA� 55 adedi sol aAYA�rlA�klA� 20+ civarA� da A�talyan 5 YA�ldA�z hareketine ait olmasA� bekleniyor.A�
Bu rakam GeertWilders ve Le Pen’in hedeflediAYi “kendini imha eden parlamento” yaratA�lmasA�na izin vermez. Ancak merkez saAY ve sol beraber hareket etmediAYi sürece hiA� bir adA�m atA�lamamasA�na neden olabilir. AynA� durum AB AYüphecileri iA�in de geA�erli. Pek çok partiden oluAYmuAY bir bloktan bahsettiAYimiz iA�in bir arada hareket etmeleri oldukA�a zor gA�rünüyor.
Bu merkez partiler iA�in bir avantaja dA�nüAYebilir. Ancak parlamento en verimli A�alA�AYmasA� gereken zamanda en verimsiz performansA�nA� gA�sterebilir. A�te yandan tek korku AB parlamentosunun yapA�sA� deAYil. SA�z konusu Euro AYüpheci partiler dA�rt ülkede en büyük parti konumunda. Bu A�dA�rt ülke Yunanistan (Syriza belediye seA�imlerini A�nde gA�türüyor) Polonya,Hollanda ve A�ek. A�A�ngiltere (N. Faragea��A�n ekonomi ile ilgili bazA� gA�rüAYlerini isabetli buluyorum), Danimarka, A�talya, Avusturya, Fransa, Finlandiya ve Macaristan’da da ciddi oy potansiyeline sahipler. A�Bu durum yerel politikalarA� da baskA� altA�nda tutarak hükümetlerin daha “az birlik sever” hareket etmesine neden olabilir.
Azüphecilerin mevzi kazanmasA� kA�sa vadede sert bir AYekilde fiyatlanacak bir geliAYme deAYil. BelirttiAYim gibi a�?AYüphecia�? baAYlA�AYA�nA�n altA�na ABa��nin devam etmesini savunanlar olduAYu gibi daAYA�lmasA� gerektiAYini de savunanlar var. Bu nedenle kimse panik olmayacaktA�r. Ancak zaten iAYleyiAYi benzerlerine oranla (ABD, Avustralya vs) çok daha etkisiz ve sorunlu olan Avrupa BirliAYi biraz daha zor bir AYekilde ortak karar alacaktA�r. ReformlarA�n hala tam gerA�ekleAYmediAYi, ECBa��nin bile karar almakta zorlandA�AYA�/geciktiAYi bir ortamda Parlamentonun daha da uzlaAYA�lmaz bir hal almasA� tabuta A�akA�lacak son A�ivi olmasa da A�ivilerden birisi olarak kayda geA�ecektir. Yerim kalmadA�AYA� iA�in Ukrayna BaAYkanlA�k seA�imlerine deAYinmiyorum. Bu kA�sa vadeli fiyatlamalarA� daha sert etkileyebilecek bir geliAYme olacaktA�r.
Konu A�zetle budur, realize olacak gibi olduAYundan detaylandA�rmak üzere…
Geçen hafta açıklanan ilk çeyrek büyüme rakamları, Avrupa ekonomisinin durgunluktan çıkmasını kutlamak için henüz çok erken olduğunu gösterdi. Eurostat tarafından açıklanan mevsimselliğe göre düzeltilmiş verilere göre yılın ilk çeyreğinde Avro bölgesi geçen senenin son çeyreğine göre sadece yüzde 0.2 büyüdü. Piyasa tahminleri büyümenin yüzde 0.2 olacağı yönündeydi.
Ancak kötü haber Avro Bölgesinin büyümesinin önceki çeyreğe göre yavaşlaması değil. Asıl sorun Almanya ekonomisinin büyümesi güçlenirken çoğu Avrupa ülkesinin yeniden durgunlukla boğuşmaya başlaması.
Almanya ekonomisi yılın ilk çeyreğinde yüzde 0.8 genişleyerek, geçen çeyrekteki yüzde 0.4’lük rakama göre vites büyüttü. Durgunluktan çıktığını teyit eden bir diğer ülke İspanya oldu. İspanya’nın büyümesi yüzde 0.2’den yüzde 0.4’e yükseldi.
Ancak Avro bölgesinin diğer ağır topları Fransa, İtalya ve Hollanda ekonomilerinden gelen haberler iyi değil. Avrupa’nın iki numarası Fransa’nın büyümesi yılın ilk çeyreğinde sıfıra gerilerken, üç numaradaki İtalya yüzde 0.1 küçülüyor. Avrupa’nın beş numarası Hollanda’da işler çok daha kötü. Yılın ilk çeyreğinde Hollanda ekonomisi yüzde 1.4 küçülüyor.
Enflasyonun gerilediği bir ortamda büyümenin de yavaşlaması yüksek borçlu Avrupa ekonomisi için çok kötü bir haber. Borç deflasyon sarmalından çıkmak için Avrupa’nın uzun dönemli büyümesini yüzde 3.0’ün üzerine çıkarması gerekiyor. Yüksek borçlu çevre ülkelerinde borç dinamiklerini düzeltecek büyüme oranı yüzde 5.0’in üzerine çıkıyor.
Mevcut büyüme rakamlarıyla Avrupa’nın borçluluğunun artmaması için reel faizlerin düşürülmesi gerekiyor. Yüksek borçluluğa paralel risk priminin arttığı ve enflasyonun gerilediği bir ortamda faizlerin düşmesinin tek bir yolu var. Avrupa Merkez Bankası’nın para politikasında şok bir genişlemeye gitmesi.
Para piyasası faizlerinin zaten yüzde 0.25 civarında olduğu bir ortamda faiz indirimiyle bunu başarmak mümkün değil. Avrupa Merkez Bankasının bilançosunu kullanarak piyasalara verdiği para miktarını artırması gerekiyor.
Türkiye için bir iyi bir kötü haber var
Bilindiği üzere bunun yolu bankacılık sektörüne uzun dönemli ve düşük faizli kredi açılmasından veya ABD ve Japonya örneğinde olduğu gibi doğrudan varlık alımlarıyla ülkelerin borçlanma maliyetlerini düşürülmesinden geçiyor.
Avrupa ekonomisindeki yavaşlama Türkiye için kötü bir haber. Türkiye’nin yurt dışından ve yurt içinden son dönemde gelen şoklara rağmen büyümesini sürdürmesinde Avrupa ekonomisindeki canlanma esas rolü oynamıştı. Türkiye’nin ihracatı ağırlıklı olarak otomotiv, beyaz eşya, televizyon ve tekstil gibi büyümeye duyarlı mallardan oluşuyor. Bu yüzden Avrupa’nın büyümesindeki 0.2-0.3 yüzde puanlık bir gerileme ihracatımızda 3-4 yüzde puanlık bir gerilemeye yol açabiliyor.
Avrupa’nın genişleyici para politikasında vites büyütmesi Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler için bir iyi bir de kötü haber içeriyor.
İyi haber ile başlayalım. Türkiye’nin yurt dışından sağladığı finansmanda Avrupa piyasaları yüzde 50’nin üzerinde bir payla aslan payına sahip. Avrupa bankalarının daha ucuz ve bol finansman bulmaları Türkiye ekonomisinin büyümesi için ihtiyaç duyduğu kaynağı sorunsuzca temin etmesini sağlayacak.
Kötü haber ile devam edelim. Uygulanacak politikalar hedefine ulaşır ve avronun değeri düşürülürse ihracatçılarımızın Avrupa pazarlarındaki rekabet avantajı azalacak. Bu durum yeniden kur savaşlarının gündeme gelmesine ve Türkiye’de dahil bir dolu Merkez Bankası’nın faiz indirimine gitmesinde neden olabilir.
Soma’da hayatını kaybeden madenci kardeşlerime Allah’tan rahmet diliyorum. Ömürlerini bizim için karanlıkta geçirdiler, nur içinde yatsınlar.
A�lk yazA�yA�A�2015-2017 deAYiAYim dA�nemi diyerek bitirmiAYtim. AslA�nda benim kafamdaki ikinci yazA� bu deAYildi, ancak geliAYmeler nedeni ile sA�ralamayA� deAYiAYtirmek doAYru olabilir. YaAYananlar bahsettiAYim deAYiAYimle doAYrudan iliAYkili olduAYundan, anlaAYA�lmasA� da büyük A�nem taAYA�yor. A�nce doAYru bilinen bir yanlA�AYa deAYinmek istiyorum. Piyasa güA�lerine inanan gA�rüAYlerin A�oAYunluAYu kaynaAYA�ndan deAYil de türevin türevinden A�AYrenildiAYi iA�in Adam Smith sanki her AYeyi piyasa güA�lerine ihale etmiAYtir gibi anlatA�lA�r.
Smith a�?The Wealth of Nationsa�? adlA� eserinde devletin gA�revlerini yani a�?devleti Devlet yapana�?A� unsurlarA� 3 baAYlA�k altA�nda tanA�mlar:
A�A�A�A�A�A�A� *The first duty of the sovereign, that of protecting the society from the violence and invasion of other independent societies, can be performed only by means of a military force
*The second duty of the sovereign, that of protecting, as far as possible, every member of the society from the injustice or oppression of every other member of it
*The third and last duty of the sovereign or commonwealth is that of erecting and maintaining those public institutions and those public works, which, though they may be in the highest degree advantageous to a great society, are, however, of such a nature that the profit could never repay the expence to any individual or small number of individuals, and which it therefore cannot be expected that any individual or small number of individuals should erect or maintain.
Bu giriAYi yapma nedenim a�?gerA�eka�? Adam Smitha��i tanA�tmaktan ziyade bir noktaya dikkat A�ekmek. Smith devletin gA�revlerinden birisini a�?para basmaka�? veya a�?arzA� kontrol etmeka�? olarak tanA�mlanmamA�AYtA�r. Oysa bugün deAYil yaygA�n tam anlamA� ile ezici gA�rüAY bu a�?monopolüna�? devletlerin hakkA� olduAYu yA�nündedir.
a�?Bita�?pazarA�na Nur mu yaAYA�yor?
SanA�rA�m bu aA�A�klamadan sonra konuyu nereye getireceAYim belli olmuAYtur : Bitcoin ve A�zel para kavramA�. Bu konu hakkA�nda ciddi miktarda literatür oluAYmaya baAYladA�. Gerek yabancA� gerekse yerli kaynaklardan Bitcoina��in ne olduAYuna dair pek çok yoruma ulaAYabilirsiniz. Bu konuyu gerA�ekten anlamak isteyenler konunun yaratA�cA�sA� Satoshi Nakamoto (gerA�ek adA� deAYil) tarafA�ndan 2008 KasA�mA�nda yazA�lan Bitcoin: A Peer-To-Peer Electronic Cash SystemA�baAYlA�klA� A�alA�AYmayA� okuyarak iAYe baAYlamalA� (mümkünse ITa��ci bir arkadaAYA�nA�zla beraber). Konumuz Bitcoin olmadA�AYA�ndan ben sadece bir A�zeti paylaAYA�yorum:
Bitcoin bir a�?Merkez BankasA�a�? veya muadili tarafA�ndan a�?basA�lamaza�?. Daha ziyade bir emtiayA� anA�msatan AYekilde bilgisayar diline yerleAYmiAY olan a�?mininga�? a�?block chaina�? a�?blocka�? gibi tabirlerle tanA�mlanan bir proses neticesinde bitcoin a�?üretilira�?.
BasitleAYtirmek gerekirse bilgisayar aAYA�rA� karmaAYA�k bir algoritmaya uygun bir rakam bulduAYunda bir bitcoin a�?üretilmiAYa�? olur. Yeni her block yeni 25 bitcoin anlamA�na gelir. Azu ana kadar olan istatistiklere gA�re her 4 yA�lda bir yeni block’lar üretilerek basA�labilecek bitcoin miktarA� 50% azalmaktadA�r. Daha A�nce bir block karAYA�lA�AYA� 50 bitcoin olurken 2012 KasA�mA�’ndan itibaren bu miktar 25a��e gerilemiAYtir. Cari durumda olabilecek max. bitcoin miktarA� 21 milyon olarak hesaplanmA�AYtA�r. Yani az A�nce belirttiAYim algoritmaya uygun sayA� adedi sadece 21 milyondur.A� Block üretimi karAYA�lA�AYA�nda bitcoin üretimi azalan bir seyir izlediAYinden uzmanlar yakA�n tarihte block üreticilerinin teAYvik edilmesi iA�in bir iAYlem vergisi oluAYabileceAYini düAYünüyor.
Bir Bitcoine sahip olmanA�z ve baAYkalarA�nA�n sizin adına�za bitcoinleri kullanmamasA� iA�in herkesin bir a�?cüzdanA�a�? olmasA� gerekiyor. Bitcoin a�?public key cryptographya�? olarak tanA�mlanan bir sistemi kullanarak kiAYilere A�zgü kamuya aA�A�k ve A�zelA� anahtarlar üretiyor. Sadece A�zel anahtar kullanA�larak iAYlem yapA�labiliyor ancak kamuya aA�A�k anahtarA�nA�zla da iAYlemi yapanA�n siz olup olmadA�AYA�nA�z herkes tarafA�ndan tespit edilebiliyor.
Basit bir iAYlem AYu AYekilde gerA�ekleAYecek:
A kiAYisi B kiAYisine 1 birim bitcoin gA�nderecek.
B kiAYisi Aa��ya adresini gA�nderiyor
A bir a�?iAYlem mesajA�naa�? Ba��nin adresini ve bitcoini koyuyor.
A A�zel anahtarA� ile iAYlemi onaylA�yor ve karAYA� tarafa doAYrulamasA� iA�inA� kamu anahtarA�nA� aA�A�klA�yor.
A bitcoin sistemine iAYlemi aA�A�klA�yor (2. AAYamadan sonrasA� sistemde otomatik)
A�AYlem tamamlandA�ktan sonra detaylar olabilecek en çok sayA�da bilgisayara gA�nderiliyor ve hepsi daha A�nceki iAYlemlerin de tutulduAYu block zincirlerine ekleniyor (sistem bir AYekilde iAYlemin geA�erliliAYini okuyabiliyor a��proof of work- diyorlar) ve sistem her zaman en güncel blok zincirini tespit edebiliyor.Yani iAYleminiz AAYdaki herkese aA�A�klanA�yor… Böylece A kiAYisi Ba��ye gA�nderdiAYi bitcoinleri bir daha kullanamA�yor. A�AYlemleri AYuradan gA�rebilirsiniz.
GA�rüldüAYü üzer iAYlem boyunca adına�z soyadına�z, vergi numaranA�z, e-mailiniz, kullanA�cA� adına�z ve AYifreniz gibi detaylar yok. Her hesap bir adres ve A�zel anahtara baAYlA� ve bunlarA�n kayA�tlA� olmasA�na gerek yok (bu aA�A�dan nakit kullanarak A�demeye benziyor) . Adres ise 27-34 alphanumeric sembolden oluAYan ve 1 veya 3 ile baAYlayan a�?31uEbMgunupShBVTewXjtqbBv5MndwfXhba�? gibi bir AYey.A� Sadece okuyarak yorum yazmA�AY olmamak iA�in bu aAYamalarA� AYahsen de test ettim.
Bitcoin fiyatlarA�nA�n 1200 dolara gelmesi ile bunun bir balon olduAYu,A�Lale, Nasdaq, Konut balolarA� ile karAYA�laAYtA�rA�ldA�AYA�nA� ve A�A�küAYün kaA�A�nA�lmaz olduAYuna dair de pek çok yorum yazA�ldA�. HayA�r Bitcoin bunlarla karAYA�laAYtA�rA�labilecek bir enstrüman deAYil.
Bitcoin adA� ile deAYil a�?kavramA�a�? ile tartA�AYA�lmasA� gereken bir konu. Basit bir sorun üzerinden gidelim. ParanA�n 3 fonksyonu vardA�r. Hesap birimi olmasA� (unit of account), deAYiAYim birimi olmasA� (medium of exchange) ve saklama aracA� olmasA� (store of value). Bitcoina��in benzetildiAYiA� yukarA�daki a�?balonlara�? bu tanA�mlara uyuyor mu? Bitcoin uyuyor mu?
Bitcoin veya XYZCoin sadece Paypal veya Western Union yerine bir elektronik A�deme sistemi mi (ki yaratA�cA�sA� bunu düAYünmüAY) yoksa kamunun kontrolü dA�AYA�nda bir para olabilir mi? önemli olan ve ABDa��de tartA�AYA�lan da bu. Lale bir A�lA�üde olsa da Nasdaq balonu veya konut balonu veya South Sea hiA�bir zaman devletin para basma gücüne meydan okuyabilecek bir sisteme dA�nüAYme potansiyeli olan finansal geliAYmeler deAYildi. Bir trader iA�in Bitcoina��in fiyatA� önemli olabilir. Bu yazA� dizisi iA�in ise Bitcoina��in temsil ettiAYi fikir çok önemli.
Hayek Ve A�zel Para
Bu da iA�ine girdiAYimizde A�A�kmanA�n oldukA�a zor olacaAYA� diAYer bir konuya bizi getiriyor. Konuyu, gA�rüAYleri kesin doAYru olduAYundan deAYil ancak alternatifi düAYünmeye sevk ettiAYinden, Nobel A�düllü ve Avusturya okuluna mensup ekonomist F.A Hayeka��in a�?Denationalisition of Moneya�? adlA� eserini kaynak kullanarak tartA�AYacaAYA�m. 2000 yA�llA�k yerleAYik gA�rüAYü destekliyor olsanA�z bile aksi gA�rüAYe AYahit olmak iA�in okunmalA�.
Hayek kitabA�nA� o dA�nemde Avrupa BirliAYinin temellerinin atA�lmasA� üzerine yazmA�AYtA�r. AslA�nda kitapta Euroa��nun (henüz sadece teorik kavramA� vardA�r) neden A�alA�AYmayacaAYA�na vs de deAYinmiAYtir ancak ana fikri a�?Paraa��nA�n kontrolü A�zelle ellerde olmalA�a�?dA�r. This seems to me both preferable and more practicable than the utopian scheme of introducing a new European currency, which would ultimately only have the effect of more deeply entrenching the source and root of all monetary evil, the government monopoly of the issue and control of money.a�? a�?ütopik bir fikir olan yeni bir Avrupa para birimine oranla daha tercih edilebilir ve uygulanabilir gA�rün gA�rünüyor, zira son noktada bu (Euro) tüm parasal kA�tülüklerin anasA� olan devletin para basma ve kontrol etme monopolü sadece daha da pekiAYtirecektira�?.
KitabA� A�zetlemeyeceAYim ancak Hayeka��in A�zel parasA�nA� A�zetlememde fayda var. Hayek devletin (legal tender vs) izin vermesi durumunda serbest piyasanA�n çok daha kaliteli, limitli ve deAYerli a�?fiat paraa�?A� üreteceAYini savunur (dikkat edin altA�na dayalA� deAYil, bir Avusturya ekonomisti aA�A�sA�ndan bu büyük bir sapma aslA�nda). Bir A�zel firma (Hayek banka olarak veriyor) a�?Ducata�? adA�ndan yeni bir birimi piyasaya sürer ve sA�z konusu birimiA� taban olmak kaydA� ile A�r. min 100 dolar ve Euro karAYA�lA�AYA� istenildiAYinde geri alacaAYA�nA� aA�A�klar. Bu garanti nedeni ile Banka 100 dolar deAYerindeki Ducata��A� muhtemelen 105 dolardan satacaktA�r. ardından Banka tüketicilerin talebine baAYlA� olarak Ducata��A� bir (ihtiyaA�lardan oluAYan) sepete fixler ve 1 Ducata��A�n a�?her zamana�? bu sepeti satA�n alacaAYA�nA� aA�A�klar. Bu noktada Bitcoina��de AYu anda olmayan bir eksiklik Banka tarafA�ndan tamamlanacaktA�r. AAYA�rA� volatilitede veya sepet/deAYer kazanA�r/kaybederse Banka piyasa iAYlemleri ile bu geliAYmeleri telafi edecek ve dengede tutacaktA�r. Aksi durumda zaten piyasa daha dengeli olan diAYer bir paraya geA�iAY yapacaktA�r. Teori elbette burada bitmiyor. Hayek pek çok unsur gibi a�?kanuni paraa�? (legal tender) kavramA�nA�n devlet tarafA�ndan nasA�l manipüle edildiAYini de anlatA�yor. Gresham Kanunu, deflasyon, enflasyon, A�demeler dengesi, muhasebe vs de deAYindiAYi konular arasA�nda.
Devletin monopol olduAYunu, cari kaAYA�t para (fiat money) sisteminin aslA�nda batA� icadA� olmadA�AYA� ve A�ina��in (Bitcoina��i kA�smen ilk yasaklayan ülke) çok A�nceki yüzyA�llarda uyguladA�AYA� gibi konulara girmiyorum. Ancak devam etmeden A�nce baAYka bir a�?monopolea�? bankalara deAYinmemiz gerekiyor. Tüm ders kitaplarA�nda paranA�n (bankacA�lA�k sistemi tarafA�ndan) yaratA�lmasA� aynA� AYekilde anlatA�lA�r. Fractional Reserve Banking olarak bilinen sisteme gA�re mevduatA�nA�zA� bankaya yatA�rdA�AYA�nA�zda banka belli kA�smA�nA� rezerv olarak tuttuktan sonra kalanA�nA� kredi olarak kullandA�rA�r. Bu miktar baAYka bir bankaya mevduat olarak girer ve yine rezerv kA�smA� ayrA�ldA�ktan sonra krediye dA�nüAYür ve bA�yle devam eder. Money Multiplier yani para A�arpanA� da bu geliAYmenin A�zetidir.
TartA�AYmaya aA�A�k olsa da ben kendi fikrimi belirtiyorum; yukarA�da yazdA�klarA�m tamamen yanlA�AY. Cari sistemde mevduat krediyi yaratmaz aksine kredi mevduatA� yaratA�r ve bankalar bu operasyonun ardından rezervleri bulur. a�?In many cases, banks borrow in that market specifically to meet reserve requirements.a�? . Banks do not, as too many textbooks still suggest, take deposits of existing money fromsavers and lend it out to borrowers: they create credit and money ex nihilo a�� extending a loan to the borrower and simultaneously crediting the borrowera��s money account . Eski FSA BaAYkanA� Adair Turner a�?The Fed is responsible for distributing currency and coin to depository institutions, and for ensuring that enough currency and coin are in circulation to meet public demanda�? .
Konuyu daha detaylA� tartA�AYmak isteyenler mail atabilir. Ana fikir içinde bulunduAYumuz finansal sistemde para yaratma yetkisi sadece FEDa��e ve FEDa��in istediAYinde kontrol edebileceAYi bankalara aittir. A�AYte AYeytanA�n gizli olduAYu detaya��
SonuA� olarak belki Bitcoin deAYil ama Bitcoin denemesi a�?A�zel paraa�? ve devletin para üzerindeki monopolünün sorgulanmasA�na neden olabilir. Cornella��in de bulunduAYu Ithacaa��da Ithaca hoursA�veya Berkshares gibi A�zel paraya benzer uygulamalar zaten mevcut, ABDa��de daha A�nce A�zel para uygulamasA� olduAYunu da biliyoruz. AzA�yle bir model düAYünün;A�Apple,Amazon veya Google (Hayek uygulayA�cA� üzerinde piyasa denetiminiA� a thousand hounds olarak tanA�mlA�yor) bir bankaya benzer AYekilde Bitcoina��lerinizi mevduat olarak kabul edeceAYini aA�A�klasa, yukarA�da çok kabaca anlattA�AYA�m fraktal sisteme gA�re kredi uygulamasA�na geA�se, volatiliteye müdahale etse ve Hayeka��in düAYüncesine paralal bir a�?A�zel merkez bankasA�a�? konumuna yükselse Dolara veya Euroa��ya ne olur? SayA�sA� limitli, arkasA�nda Googlea��A�n varlA�klarA�nA�n bulunduAYu ve deAYerini kaybetmeyen bir para birimi? (Evet komplikasyonlarA� var ama hiA� uygulanmamA�AY bir AYey deAYil bu, sadece alA�AYA�k deAYiliz).
Tesadüf diye bir AYey yoktur sadece vakti gelmiAY fikirler vardA�r ve a�?Bitcoina�? fikrinin AYimdi ortaya A�A�kmasA� da bir tesadüf deAYildir. Balon mu deAYil mi tartA�AYmasA� ise fikrin A�nemi gA�z A�nüne alA�ndA�AYA�nda aAYaAYA�da gA�rdüAYünüz o bir kuAY hayA�r uA�ak hayA�r Süperman tartA�AYmasA�dA�r.A�
Son olarak A�Hayeka��in Denationalisition of Money adlA� kitabA�ndan bir paragrafla bitiriyorum :
The addictive drug of cheap Money
The belief that cheap money is always desirable and beneficial makes inevitable and irresistible the pressure on any political authority or monopolist known to be capable of making Money cheap by issuing more of it. Yet loanable funds made artificially cheap by creating more money for lending them, not only help those to whom they are lent, though at the expense of others, but for a while have a general stimulating effect on business activity. That at the same time such issues have the effect of destroying the steering mechanism of the market is not so easily seen. But supplies of such funds for additional purchases of goods produce a distortion of the structure of relative prices which draws resources into activities that cannot be lastingly maintained and thereby become the cause of an inevitable later reaction. These indirect and slow effects are, however, in their nature very much more difficult to recognise or understand than the immediate pleasant effects and particularly the benefits to those to whom the additional money goes in the first instance.
Sistema��de gA�rülen deAYiAYim iAYaretleri ile devam edeceAYima��
2013 yılında piyasalarda yaşanan gelişmeler göz önüne alındığında, Amerika’nın başkenti Washington D.C.’yi Virginia eyaletinden ayıran Potomac nehri kenarında sonbaharın getirdiği serin rüzgarın esintisinde sabah yürüyüşünü yapan Bernanke’nin kulaklıklarında yankılanan şarkının melodisini tahmin etmek zor olmayacak. Kulaklıklardan gelen Frank Sinatra’dan “I’ve got the World on a String” şarkısının sözleri bir göl kenarında emeklilik günlerini düşünen Bernanke’nin son dönemdeki psikolojisinin kelimelere dökülmüş bir yansıması diyebiliriz… “Gökkuşağında oturmuş, ipe bağladığım Dünya’yı parmağımla çeviriyorum. Ne güzel bir Dünya, ne güzel bir hayat…”
Bernanke’nin Başkanlık yaptığı FED’in 2013 yılındaki toplantılarında yatırımcıların aradığı sinyallerin başında parasal genişleme paketindeki tahvil alımlarını ekonomideki toparlanmaya paralel olarak düşüreceği beklentileri, kısaca kelime haznemizde iyice yer bulan “tapering”, geldi. Ancak, Bernanke’nin basın toplantılarındaki ses tonu, yorumları ve ayrıca FED’in açıklanan toplantı tutanaklarındaki kelime oyunlarından istedikleri ipuçlarını bulamayan yatırımcılar, analistler ve piyasaların geneli açısından gerçekten tam bir roller coaster yılını bitirmek üzereyiz.
EUR/USD’nın bu seneki grafiğine bakıldığında ana hareketlerin FED’in toplantı günlerinde ya da toplantı tutanaklarını açıkladıkları günlere denk geldiğinin göze çarpmaması imkansız. Ekonomik verilerdeki toparlanma sinyallerine rağmen FED’in düşük faiz politikasının devamı için hedef koyduğu %6,5 işsizlik oranı nedeniyle özellikle istihdam verilerinde istenilen ivmenin kazanılmaması FED üyeleri içerisinde de bölünmelere neden oldu. Tapering yanlısı üyelerin yanında son likidite krizi ardından alınan önlemlerin etkisinde krizin etkilerini silmeye çalışan piyasaların pamuk ipliğine bağlı olduğunu dile getirip FED’in likiditeyi geri çekmesi konusunda aceleci olmamasını savunan üyelerden gelen çelişkili açıklamalar likidite konusuna karşı kırılgan olan piyasaları hareketlendirmeye yetti. Fon akışının yüksek büyüme ve faiz oranlarıyla cezbeden gelişmekte olan ülke para birimleri 2013 yılını kara bir leke olarak gerilerinde bırakırken, özellikle Altın ise FED’in parasal genişleme musluklarını kısmaya başlayacağına dair ilk sinyalle parlaklığını yitirerek yatırımcıların zor zamanda sığınmaya çalıştığı güvenli bir liman teriminden hızlıca uzaklaştı.
2014 yılına doğru yelken açmaya başladığımız son aylarda da 2013’ün geneline hakim olan kedi fare oyununun devam etmesi kaçınılmaz. 2014 açısından gündemi meşgul edecek konu başlıklarından Çin ekonomisindeki büyüme oranları, tahvil balonu, hisse senedi piyasalarındaki olası düzeltme beklentileri bunlardan sadece birkaçı. Ancak fitili ateşleyecek olan dizginleri ellerinde tutan Merkez Bankası Başkanları arasına Ocak 2014 itibariyle yeni katılacak FED’in ilk Kadın Başkanı Janet Yellen’in ve geçtiğimiz Temmuz ayında Kanada Merkez Bankası’ndan İngiltere Merkez Bankası Başkanlığı’na getirilen Mark Carney’nin para politikaları olacaktır. Son toplantılarda Bernanke’den istediği açıklamayı alamayan yatırımcılar açısından, 2014’e girerken ağzından çıkacak kelimeleri dikkatle seçmesi gerekecek Yellen’in selefleri incelendiğinde Demokrat Obama yönetiminde Amerikan Doları’nın tarih tekerrürden ibarettir diyerek yatırımcıların radarına girmesi düşüncesi ağır basmaktadır.
Yatırımcıların gözleri kapalı her gelen fırsatı değerlendirmeden önce bir kez daha düşünmesi gerekeceği seçici bir döneme girmekteyiz. Özellikle bu dönemde gelişmekte olan ülke piyasalarından borçlanmaya çıkacak kredilere yönelik talep ve getiri seviyelerindeki değişiklikler yatırımcıların Global fon akışına ters yönde kürek çekmemesi için erken bir uyarı mekanizması olacak. Ve Yatırım Dünyası’nda hiçbir zaman unutulmaması gereken sabreden derviş muradına ermiş atasözü ayrı bir önem kazanacak.
Küresel yatırımcıların portföy tercihlerinde 2013 yılı başından bu yana gelişmekte olan ülkelerden gelişmiş ülke hisse senetlerine bir geçiş görülüyor. Sene başından bu yana ABD borsasında %19,9, Euro bölgesinde %9,5 yükseliş görülürken, gelişmekte olan ülke borsalarında %9,5 gerileme görüldü.
Geçen hafta yayınlanan PMI verileri küresel portföylerde gelişmekte olan piyasalar aleyhine yaşanan değişimin arkasındaki temel gerekçelerden birisinin ekonomik büyümedeki yavaşlama olduğunu bir kez daha gösterdi.
Temmuz ayı küresel PMI verisi Haziran’a göre 0,9 puan artarak 52,1’e yükseldi. Dünya ekonomisindeki canlanma ağırlıklı olarak ABD ve Avrupa ekonomilerinden kaynaklandı. ABD ISM verisi 55,4 ile son iki yılın en yüksek seviyesine çıkararak Wall Street’teki kırılan rekorların arkasını doldurdu.
Euro bölgesi sanayi PMI rakamı 48,8’den 50,3’e yükseldi. 2011 Temmuz’undan beri ilk defa 50 seviyesinin üzerine yükselen PMI rakamları Euro bölgesinin durgunluktan çıkmaya başladığına işaret ediyor.
Gelişmekte olan ülkelerdeki yavaşlama Temmuz ayında da devam etti. Temmuz ayı PMI rakamları 49,4 ile son dört yılın en düşük seviyesine geriledi. Gelişmekte olan ülkelerde son aylardaki sert yavaşlamada uygulanmakta olan sıkılaştırıcı ekonomi politikaları etkili oldu.
Verilerdeki gerilemede Asya önden gidiyor. Çin PMI rakamı 47,7 arka arkaya dördüncü kez geriledi. Diğer büyük gelişmekte olan ülkeler de -Hindistan (50,1), Taywan (48,6), Kore (47,2) – parlak bir tablo çizmiyor.
EMEA bölgesinde de ekonomik görünüm pek parlak değil. Temmuz ayı PMI rakamı 50,1 ile Haziran’daki 51,2’nin oldukça altında kaldı. Avrupa’daki canlanmaya duyarlı Polonya, Çek Cumhuriyeti, Macaristan ve Polonya yükselirken bölgedeki gerilemede iki ağır topun Rusya ve Türkiye’nin yavaşlaması etkili oldu.
Rusya’nın PMI verisi 51,7’den 49,2’ye gelerek son 43 ayın en düşük seviyesine geriledi. Türkiye’nin PMI verisi 51,2’den 49,8’e düşerek son 12 ayın en düşük seviyesine geriledi.
Açıklanan veriler gelişmekte olan ülke merkez bankalarının zorlu bir denge ile karşı karşıya olduğunu gösteriyor. Ekonomik büyümede aşağı yönlü risklerin artması para politikasının gevşek tutulmaya devam edilmesini gerektiriyor.
Ancak gelişmekte olan ülkelere yönelik risk iştahının düşük olduğu bir ortamda faizlerin düşük tutulması yerel paraları daha da zayıflatarak fiyat istikrarını ve finansal istikrarı tehdit edecek.
Elbette dün akAYamdan itibaren tüm piyasalar FOMC aA�A�klamasA� ve Ben Bernankea��nin basA�n toplantA�sA� sonucunda oluAYan gA�rüntüye yA�nelik trade ediyor. Bu yazA� toplantA� sonuA�unu gA�rmedenA� yazA�ldA�AYA�ndan dolayA� kA�sa vadeli bir gA�rüAY bildiremiyorum. Ancak dünyanA�n dA�rt ana sorunu var diyebiliriz.A�Birinci sorun elbette FEDa��in parasal geniAYlemeyi (QE) A�nce azaltma sonra da tamamen bitirme ihtimali. QEa��nin azaltA�lmasA� veya bitirilmesi kesinlikle faiz arttA�rA�lmasA� anlamA�na gelmiyor vurgusu yapA�lsa da herkes biliyor ki QEa��nin baAYlamasA� nasA�l yeni bir dA�nemin habercisiydi ise bitmesi de A�yle.
FED portfA�yündeki bonolarA� satmasa bile alA�mlarA� kesmesi durumunda ABD tahvil getirileri yükselmeye baAYlayacaktA�r. Yani risksiz getiri olarak kabul edilen getiri yükselecektir. Bu da global olarak tüm varlA�k fiyatlarA�nA�n yeniden gA�zden geA�irilmesi anlamA�na geliyor. Geride bA�raktA�AYA�mA�z iki hafta boyunca ufak bir prova yaAYandA� diyebiliriz. Tüm geliAYmekte olan piyasalarda endeksler, bono getirileri ve para birimleri sert satA�AYlara maruz kaldA�.
SayA�n BaAYcA�a��nA�n Türkiye iA�inA� yerinde tespit durum tüm geliAYmekte olan piyasalar iA�in de geA�erli aslA�nda. SatA�AYlar spot piyasadan A�A�kA�AY AYeklinde deAYil swaplar üzerinden yaAYandA�. Azayet yatA�rA�mcA�lar FEDa��in QEa��yi kA�sa vadede bitireceAYine emin olursa bu durum deAYiAYecektir. Her durumda düAYük ABD getirileri dA�nemi geA�en yıl sona erdi.YatA�rA�mlarA�mA�zA� belirlerken bu gerA�eAYi gA�z A�nüne almakta fayda var.
A�kinci sorun ise elbette Euro Bölgesi. Henüz üzerinden fazla vakit geA�meden G. KA�brA�s ekonomik paketin uygulanamaz olduAYunu dile getirmeye baAYladA�. Almanyaa��da ise eylül ayA�nda secimler yapA�lacak. ECBa��nin OMT stratejisinin baAYarA�lA� olduAYunu ancak önemli reformlarA�n ya baAYlamadA�AYA�nA� veya tamamlanmadA�AYA�nA� görüyoruz. Bu nedenle Avrupaa��dan gelebilecek kA�tü haberlerin tüm sistemi zorlamasA� ihtimali halen yüksek. üA�üncü sorun Japonyaa��da yaAYanan belirsizlik. Abe ve BOJ iddialA� bir programA� hayata geA�irmeye A�alA�AYA�rken volatilite de (A�zellikle Japon bonolarA�nda) çok ciddi yükseliAY gA�sterdi. Bu durumun sürdürülmesi mümkün deAYil. Azayet A�nümüzdeki aylarda Japon ekonomisi gerA�ek anlamda iyileAYme iAYaretleri gA�stermez ise BOJa��un 2%a��lik enflasyon hedefi kontrolsüz bir bono satA�AYA�na neden olacaktA�r.
Bu da vergi gelirleri artmadan borA�lanma ve A�deme maliyetlerinin artmasA� anlamA�na gelecektir. Bugüne kadar diAYer büyük ekonomilerin iyi performansA� nedeni ile kimseyi rahatsA�z etmeden yavaAY yavaAY A�A�ken Japon ekonomisi artA�k herkesin sorunu haline gelebilir. Son olarak belki de en az konuAYulan ancak en etkili olabilecek sorun A�ina��in büyümesinde gA�rülen net yavaAYlama.
Kontrollü ve iA� tüketimi tarafA�ndan desteklenen bir yavaAYlama global olarak pozitif bir geliAYme olacaktA�r. Ancak A�in ekonomisinde dengesizlikler A�yle büyük noktalara ulaAYmA�AY durumda ki yavaAYlamanA�n kontrol edilebilmesi çok zor olabilir. FEDa��in QE stratejisi kA�sa ve orta vadede çok önemli olsa da oyunun tek belirleyicisi deAYil.
In a world where there is a wealth of information available, the challenge becomes arranging it, rather than producing it. So when we started Tradable, we threw out the traditional rulebook for financial trading and fundamentally tried to re-think how you would build a trading platform for the 21st century: In an era where the world’s largest transportation company (Uber) doesn’t own any cars, where the world’s most popular media owner (Facebook) creates no content and the world’s most valuable retailer (Alibaba) has no inventory – how do you build a smarter, sustainable and more valuable trading platform?
Bu yazı Mehmet Tolga Özgür tarafından dilimize çevrilerek Capital Dergisi ile ortak hazırladığımız Geniş Açı ekinde yayımlanmıştır. 
Sene başından beri artan jeopolitik riskler, örümcek ağını hatırlatan Avrupa’nın köklü şirketlerinde ortaya çıkan saadet zincirleri, ve üye ülkelerdeki politik çekişmeler Avrupa ekonomisini raya oturtmaya çalışan Mario Draghi’yi diğer Merkez Bankaları’nın geçtiği kaçınılmaz yola doğru yönlendirmeye yetti. Haziran ayında artan baskılara yanıt vererek piyasaların beklediği adımı atan Draghi Avrupa ekonomisinde eksi faiz dönemiyle yeni bir sayfa açtı. Aynı toplantıda Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler (ABS) piyasasındaki alımlarında ilk sinyalini verildi. Ardından, Ağustos ayındaki Jackson Hole’da Yellen’dan beklenen güvercinliği üstlenerek öne çıkan Draghi, ay başındaki AMB toplantısında da faizler dışında somut adım atmayarak kelime oyunlarıyla Haziran toplantısında başlattığı algı yönetimine devam etti.
