FED faiz artışlarının ötelenmesi ile yeni bir QE beklentilerinin yüksek sesle gündeme gelmesi aynı zamanda QE’nin etkinliğinin de sorgulanmasına neden oluyor. Yayınlanan çalışmalarda dikkat çekici rakamsal tespitler söz konusu:
1- Konut değerlerinde her 1 dolarlık artış düşük gelirli kesimlerin 25 cent borçlanıp harcamasına neden olur (kriz öncesi HEW dediğimiz realite)
2- Tepedeki 10%lik gelir grubu ise hiçbir şekilde fiyat artışına tepki vermiyor kredi kullanmıyor.
3- Bankların maliyeti 1% düştüğünde kurum ficosu 660 ve altında olan kesimlere kullandırdığı krediyi 127 dolar arttırıyor. Haneler de her 1 doların 58 sentini harcamaya aloke ediyor.
4- Yine maliyet 1% düştüğünde ficosu 740 ve üstü kesimlere ise 2203 dolar yeni kredi açığa çıkıyor. Harcamaya giden ise “sıfır”!
Yani QE üzerinden gelecek olan daha düşük oranlar harcama gücüne sahip kesimlerin harcamasını sağlamıyor. Ancak varlık fiyatları üzerinden yaptığı etki ve varlıkların da büyük kısmı bu kesimlerde olduğundan zenginliği arttırıyor.
Daha önce Çin’den gelen faiz indirimlerinde Çinli hane halkının batılılar gibi davranıp daha çok harcama yapmaktansa daha fazla tasarruf ederek faiz gelirini sabit tuttuğunu bu nedenle sorunun çözümü olamayacağını paylaşmıştım. Yanılmış olabilirim. Zira ABD’liler de harcamıyor gibi!!
Yukarıda halkının faiz geliri var. Daha önceki vakalarda FED faizleri düşerken gelir düşüyor çıkarken çıkıyor. Nitekim 2008 zirvesi öncesi Jumbo CD oranları 5.40 civarında , şu anda ise 0.63%. Ancak bu krizde ABD’li hane halkı farklı bir tavır sergiliyor ve bir şekilde faiz gelirini ciddi şekilde artıyor. Nasıl olabilir A-tasarrufçu bir yerden yüksek faiz buluyor B-tasarruf ettiği miktarı arttırıyor. Oranlar malum, görüntü b şıkkı ağırlıklı. Bu durumda FED faizleri düşük tutarak en azından bir kesimin (tasarrufcu/emekli) harcama yapmasını engelliyor. Gelir düzeyi yüksek kesimin harcamaları ise faizlere esnek/duyarılı değil.
Şimdi lütfen yukarıdaki grafiğe bakın. FED faizleri ve Velocity (paranın dönüş hızı) var. Velocity kısmen daha önce açıkladığım Velocity illüzyonu nedeni ile düşüyor. Ama bunu çıkartsak da ana trend aşağıya. Dikkat ederseniz FED’in faizleri arttırdığı her dönem Velocity de yükseliş trendine giriyor. Bu durumda A-işler yoluna girdiği için FED faiz arttırıyor ve velocity zaten artacaktır B- Velocity doğrudan faiz artışı nedeni ile artıyor.
Bu sorunun cevabı bir mailde verilemeyecek kadar gri olabilir veya bir akademisyen çoktan vermiştir. Ama içinde bulunduğumuz aylarda, yani Haziranda pas geçme hatasından bu yana, yukarıdaki tablo ile değerlendirdiğimizde V FED nedeni ile artmıyor.
Şant Manukyan
Müdür | Uluslararası Piyasalar Hisse Senetleri ve Türev
