2013 Kasımında Yellen’in VP olduğu dönemde oluşturduğu Optiomal Control modeli üzerine bir konuşmasına değinmiştim yine bu blogda değinmiştim http://blog.isyatirim.com.tr/kral-oldu-yasasin-kralice . Cuma günü açıklanan veriden sonra bu konuya geri dönmekte fayda görüyorum. Yaklaşık 1 yıl 1 ay önce paylaştığım yazıyı ” Asıl “Balon” bu adımdan sonra oluşacaktır. ” diyerek bitirmiştim. ABD endekslerinde halen bir balon yok ve düzeltmeler alım fırsatı, çok daha yukarıya gidecekler.
Kasım ayında FED şu çalışmayı yayınladı. Ben de paylaşmak için Kasım NFP , daha doğrusu ücret artışını görmeyi bekledim. Teknik açıklamalara ilginiz yoksa yazıyı tamamen atlayarak Figure 5 Kısmına gidebilirsiniz. Tablonun gösterdiği şey şu: FED’in dahili modelleri (ki yakın dönemde kamuya detaylı olarak model açıklandı) 2012 1 çeyrekten 2014 3 çeyreğe kadar faizleri 0.07% ile 0.16% aralığında dalgalanır şekilde verdikten sonra bu çeyrekte 0.33% olarak gösteriyor (ki modelde İşsizlik oranı 5.95%). Taylor modelinin agresif artışları bir yana FRB/US de faiz artışı ön görür hale geldi.
Tekrar altını çizmek istiyorum. FED enflasyon nedeni ile faiz arttırmayacak. QE’leri faiz indirimi şeklinde quantify edebilsek ve yansıtsak ABD’de faizler halen ekside. Yapılacak şey sadece uzun süredir aşırı gevşek olan oranları normalleştirmek. Bu noktada da geçen hafta başında Dudley’in paylaştığı gibi önemli olan piyasanın iddia ettiğinin aksine kısa vadeli (2 ve altı) değil uzun vadeli faizlerin tepki vermesi.
Ancak ben faiz tartışmasından ziyade başka bir fırsat/tehlikeden bahsetmek istiyorum. Emtia fiyatlarının yükselen ABD faizlerine tepkisi ne olacak? Çin’in çok daha yavaşlaması kaçınılmaz olacağı bir dönemde bir de FED hareketi çok daha ciddi bir çöküş getirebilir mi? Önce benzin üzerine 2 detay.
Bu link ülke bazında benzin vergilerini gösteriyor. Burada ise günlük bazda karşılaştırmalı fiyatlar var. ABD’de Temmuzdan bu yana 21% düşen benzine karşı Italyada sadece 15% gerilemiş.Bu nedenle gerileyen benzin ABD’de tüketici için çok daha büyük bir destek olsa da Avrupa’da vergiler nedeni ile daha zayıf bir stimulus.
Yükselmeye başlayan faizlerin özellikle stoklanabilir emtialar üzerine aşağı yönlü 4 yoldan etkisi olduğu kabul edilir:
- Yarını beklemek yerine bugünden üretim yapılmasına teşvik.
- Stok taşımayı zorlaştırması
- Finansal piyasalarda spekülasyonun başka ürünlere kayması
- Kuvvetlenen Dolar
Şu ana kadar özellikle Petrolde konuşulan tek konu önce talep düşüşü ve ardından da kaya petrolü kaynaklı arz fazlası oldu. Her ikisi de yorulan ve yıpranan konular. Şimdi çok daha dinç bir konu gündeme gelecek. ABD para politikasının etkileri (ve negatif etkileyeceği kesin olan Çin büyümesinin hızla yavaşlaması) . Altındaki büyük düşüş de çoğu yatırımcının reel faizlere değil ısrarlan FED’in bilançosuna ve QE’ye takılıp kalması ile oldu. Bu nedenle FED-emtialar konusunu hafife almak ölümcül olabilir.
Reel faizlerin aşırı yükselmesi söz konusu olmayacaktır ancak uzun süredir iddia ettiğim gibi piyasaların FED konusunda yanıldığını düşünüyorum. Fiyatlama açısından da ilk başta bu önemli zaten.Ekte emtia fiyatları ve reel faizler ilişkisini görebilirsiniz.
Şant Manukyan
Müdür | Uluslararası Piyasalar Hisse Senetleri ve Türev
