Önce Yellen’in söylediklerine biraz daha detaylı bir bakış sonra Draghi. Dün Yellen konuşmasında (benim de sizinle paylaştığım) 19 göstergenin kullanılarak oluşturulan bir endeksten bahsetti: “Following this methodology, Federal Reserve Board staff developed a labor market conditions index from 19 labor market indicators …”
Gösterge istihdam piyasasının hızla toparlandığını ancak işsizlik oranında düşüşün durumu doğru yansıtmadığına işaret ediyor”muş”.
Söz konusu 19 indikatörün tamamını paylaşmayacağım. İlgilenen olursa modeli gönderebilirim. Ama özetle bu model;
- Unemployment/underemployment
- Employment
- Workweeks
- Wages
- Vacancies
- Hiring
- Layoffs
- Quits
- Consumer/business surveys
ana başlıklı göstergelerin alt başlıklarından oluşur. 1. görselde paylaştığım grafikte hemen gözünüze çarpması gereken şey bu gösterge tarihinde ilk kez 5 yıl aralıksız artı seyretmeyi başarmış durumda.
İkinci noktayı ise aşağıdaki tabloda paylaşıyorum. 2009-14 arası dönem kümülatif 290 skoru ile en iyi ikinci skor. Ancak kriz sırasında -370 görüldüğünü göz önünde tutarsak etkileyiciliği azalıyor. Buna rağmen aylık ortalama 5 skoru hem toplam ortalamadan yüksek hem de en iyi skorlardan birisi.
2. görselde ise hangi alt indikatörlerin endeksi etkilediğini görebiliyoruz.
Toparlanma kuvvetlendikçe daha az sayıda indikatör endekse yön veriyor. Şimdi olduğu gibi. Son görselde ise bu gösterge ve daha önceki faiz artışları var.
Diyecek tek bir şey var. Yellen faiz arttırmamak için bahane uydurup duruyor. Veriler devamlı belirttiğim gibi aylardır faiz artışının 2015 ilk yarısında gelmesi gerektiğine işaret ediyor. Zaten FOMC’de toparlanmanın beklenenden hızlı olduğunu ve dezenflasyon riskinin azaldığını kabul ederek bu noktaya geldi. Ancak Yellen’ın bu tutumu, büyük çok büyük bir hisse rallysine neden olacak. Bu nedenle Eylül-Ekimde görülecek bir dibin alış fırsatı olacağını ve çok büyük bir balonun ileride bir yerlerde olduğunu düşünüyorum.
Asıl sorun FED değil EB ekonomisi ve Çin olacak. Balon demişken Kindleberger’in kitabından sonra (belki de önce çünkü basım tarihi 1841) balon oluşumu ile ilgili kütüphanemdeki en nadide kitap 4. görselde gördüğünüz Extraordinary Popular Delusions and The Madness of Crowds’dur. J.Livermore ve B. Baruch’un da favori kitabıdır. Balon sadece CAPE’ye veya RSI’a bakılarak anlaşılamaz, ayrı bir psikolojisi vardır. Delusion kelimesi şu anda yaşadıklarımızı tarif ediyor…
Şant Manukyan
Müdür | Uluslararası Piyasalar Hisse Senetleri ve Türev