Yazıma bir arkadaşımın dalga geçtiği şekilde tarihin derinliklerinden başlayacağım. 7 Mayıs seçimleri İngiltere’de gelenek olmuş üzere Başbakanın talebi üzerine Majestelerinin (aslında Monark sanıldığı kadar süs bitkisi değildir ama konuyu uzatmayım:) ) meclisi feshi ederek secime götürdüğü yöntemin tarihe karıştığı ilk secim olması açısından da önem taşıyor. 2011 tarihli bir yasa ile artık her beş yılda bir seçim olacak.
Bildiğiniz üzere İngiltere’de 2 ana parti var (ABD’de olduğu gibi ki 3. sü yolda aslında). Bugün Muhafazakar Parti olarak bildiğiniz partinin kökeni 17 yy’da ortaya çıkan ve Tory Party/Tories bilinen grup. Liberal Parti, şu anda var olan Liberal Demokratlarla karıştırılmamalı, önemli ve uzun süre rol oynadığı sahneden çekildiğinde ikinci ana parti de 1900ler itibarı ile Labor Party oldu.
Modern İngiliz siyasetinden bir ilk 5 yıl önce kurulan Muhafazakar Parti-Liberal Demokrat koalisyonu ile gerçekleşti. Bu 1924’ten bu yana ilk koalisyon hükümeti. Ve şu anda anketlere baktığımızda yeni hükümet de bir koalisyon olacak (veya en negatif FTSE ve GBP senaryosu bir azınlık hükümeti). Bu bizim açımızdan doğal bir durum olsa da 1979-2010 döneminde iktidarın 2 parti arasında sadece 1 kez değiştiği göz önüne alınırsa İngiliz siyasetinin daha volatil olduğunu gösteriyor. Bu 30 yılın 17 yılını Muhafazakârlar 13’ünü de İşçi Partisi hükümette geçirmişti.
Ancak dünya değişiyor ve asıl değişim daha başlamadı bile. 1950’lerde Muhafazakarlar +İşçi Partisi oyların 90%ı 1979’da 80%i son secimde ise 65%’e geriledi. Boşluğu kimlerin doldurduğuna bir bakalım. Zira bu isimler yeni hükümet açısından da kritik. Kimse 323’ü bulamayacak gibi görünüyor (biliyorum 650’nin 50%+1’i 326 ama pratikte 323 yeterli)
UKIP– Aşırı sağ partiler arasında gösterilmek istense de Fransız Ulusal Cephe ile karşılaştırılabilecek bir parti değil. Liderliğini yapan “Nigel Başkan” eski bir trader olduğu için sempatimize sahip. UKIP Muhafazakarlardan oy çalıyor, bütçe disiplini konusunda MP’ye yakın ve AB referandumu konusunda da Cameron’dan çok daha agresif. Söylemeye gerek yok anti-eurocu ve hükümete girme taraftarı da görünmüyor. Şu anda 3. Parti konumunda. Oy oranı 13.6 ve karşılığı 2 koltuk olabilir.
Bu seçimin yıldızı, en azından şu ana kadar, ise SNP yani Scottish National Party oldu. Adından da anlaşılacağı üzere aslında İskoç bağımsızlığını savunan bir parti. Sistem gereği 650 koltuktan 59’undan pay almak istiyor. İlginç bir şekilde hayır çıkan referandumdan önce bölgede oyu 30% civarında olan SNP şimdi 54% görünüyor. Son secimde 42% alan İşci partisi (41 koltuk almıştı) ise 20%. Ülkedeki sistem nedeni ile SNP bir anda Avam Kamarasında (malum Lordlarda secim yok) 9% paya sahip olabilir. VE cari aritmetikte Lib-Dem’lerin bile desteği olsa hükümet kuramayacak olan MP veya IP SNP’nin desteğine muhtaç hale geliyor. Ki MP zaten uzak duruyor ve SNP de destek tercihinin IP olacağını açıkladı. Bölgesel bir milliyetçi partinin parlamentoda bu kadar etkili olduğu son tarih 1885’ti ve hakkını da vermişlerdi. İngiltere genelinde oy oranı 4.35% ile UKIP’in 1/3 seviyesinde olsalar da İskoçya üzerinden alması beklenen koltuk sayısı 56 ve bu anahtarı ellerine veriyor.
Liberal Demokratlar ise 8.5% ve 28 civarında görünüyor. Bu durumda Muhafazakar ve İşçi Partisinin başa baş göründüğü yarışta (273/74-268/70 civarında ama değişiyor) bir SNP-IP koalisyonu veya IP azınlık hükümeti mümkün (son günlerde IP lideri Miliband koalisyona girmeyeceğini söyledi).
Gelelim piyasa etkilerine:
Muhafazakarlar- Parlamento dönemi sonunda bütçe açığını artıya çevireceklerini söylüyor. Asgari ücrete vergi olmayacak. 40% vergi limiti 50K üstü olacak.
İşçi partisi ise borcu azaltmayı ve yeni harcama için borçlanmamayı vaat ediyor.2019’da asgari ücret 8 poundu aşacak. Küçük şirketlere fonlama artacak.
Olma ihtimali zayıf ama Muhafazakar bir tek parti hükümeti en iyi senaryo, korku ise AB üyeliğinin referanduma götürülmesi. Bu ihtimal bir Lib-Demlerin de desteklediği bir sağ koalisyon olursa gündemden düşebilir ve piyasa pozitif. Ancak her türlü azınlık hükümeti Kraliçeni Konuşması yani 27 Mayısta meclisi açması ile yıkılması mümkün. İkinci sırada Işci Partisi hükümeti geliyor. Tek başına en iyi senaryo ancak konuşulan SNP ile. Okuduklarımdan çıkardığım istenmeyen senaryolardan
Koyu harflerle yazılan bölümden ne anladınız? Muhtemelen hiçbir şey. İşte bu yüzden GBP dolara karşı 1.55’ten 1.51e geriledi ve Giltler de satış yedi. Ben de son dönemlerde hiç GBP işlem yapmadım. AB, azınlık, koalisyon vb soru işaretleri ve pazarlık döneminde de bu belirsizlik süreceğinden baskı da sürecektir. Üstelik ekte gördüğünüz üzere teknik olarak Pound’un döndüğü yer de hiç şaşırtıcı değil. Bir süre daha dokunmak istemediğim ve Dolar karşısından gerilemeye devam edeceğini düşündüğüm bir parite. Seçim sonrası durumu güncelleyeceğim.
Daha büyük resimde ise en tahmin edilebilir ülkelerde bile volatilite artacak, AB gibi yapılar sorgulanacak. ABD’ye sermaye akışı hızlanacak.
Şant Manukyan
Müdür | Uluslararası Piyasalar Hisse Senetleri ve Türev
