Aşağıda FED varlıklarında ve banka kredilerinde önceki yıla göre değişimi görüyorsunuz..
Bu grafik kredi-FED bilançosunun büyüklüğü ya da rezervlerin büyüklüğü arasındaki ilişkinin zannedildiği gibi kuvvetli olmadığını göstermeye yeterli olmalı. FED’in bilançosunda yaşanacak bir daralmasının tam olarak hangi reel kanal üzerinden piyasayı vuracağına dair üzerinde görüş birliği olan bir analize de henüz rastlamış değilim. Son dönemde en fazla konuşulan konu bilanço büyüklüğü olunca gelen sorular da FED’in hangi noktada durabileceği yönünde oldu. Hafta sonu çeşitli görüşler üzerinden gittim ve bir özet olarak paylaşıyorum.
Önce FED’in bilançosunun nelerden oluştuğuna bakalım. Son durumu aşağıda paylaşıyorum, yükümlülükleri üzerinden gidersek yaklaşık 1.7 trilyon dolar “dolar” var, yani dolaşımdaki para.
Bu kalemin önemini anlamanız için aşağıda bu kalemi FED bilanço büyüklüğü ile beraber paylaşıyorum.
Krizden önceki dönem boyunca bilançonun önemli bir kısmı bu yükümlülükten oluşuyordu ve hareketin de paralel olduğunu görüyorsunuz. Örneğin Temmuz 2008 tarihinde 830 milyar “dolar” ve 919 milyarlık bir bilanço büyüklüğü var. Bu nedenle “mantıklı bir tahminde” bulunan analistler (ve Bernanke) bu kalemi baz alarak hareket ediyor. Bernanke “bekleyelim zaten bilanço ile dolaşımdaki nakit kavuşacak” dediği için şimdilik onun yolunu analiz dışı bırakıyorum.
Diğer kalemler neler? Rezervler (gerekli ve fazladan) , bu kalem de yaklaşık 1.6 trilyon dolar civarında. Zirvesi 2.7 trilyon olmuştu. Önemli bir detay zira bilanço 500 bn dolar civarında daralırken rezervlerde 1 trilyon dolar civarında gerileme var (aşağıda). Başkü
Hazine’nin FED’deki hesabı da önemli bir kalem. Geri kalanlar birkaç milyar dolarlık olduğu için önemsemiyorum J Hazine hesabında sene başında 100 bn dolar civarında bir miktar vardı, şu anda 350 bn dolar civarında. 2008’de bu kalem sıfırdı diyebiliriz (değildi de çok ufaktı) .
Bu iki kalem yani hazine hesabında artış ve dolaşımdaki para miktarında artış rezervlerde azalışın nedenlerinden biri. Yani yaklaşık 380+250= 630 bn dolar buradan geliyor. Bu doğrudan FED’in müdahale ettiği bir durum değil. Şayet piyasa daha fazla nakit tutmak istiyorsa cash artarken rezerv azalmak zorunda vs vs. Kalan kısmı ise doğrudan FED’in bilanço küçültmesi kaynaklı. 2017 sonunda kamunun tuttuğu UST miktarı 14.90tr dolardı, vergi indirimlerinin bütçe açığını patlattığı 2018 sonunda ise 16tr dolar çıkmış, aynı dönemde FED’in portföyündeki azalma 213 bn dolar. Yani +1.1 tr vs -213 bn dolar. Birisi likiditeyi çekiyor ama FED değil.
Tekrar bilanço büyüklüğüne geri dönersek , dolaşımdaki cash miktarını son 10 yıldaki büyümesini baz alarak 5 yıl ileriye yürüttüğümüzde yaklaşık 2.2 trilyon dolar çıkıyor. 2008 önceki ilişki yani 1.1 katı durumu devam ederse 2.4 trilyon dolarlık bir FED bilançosu ideal veya eski günlerdeki gibi tanımlanabilir. Ama global gidişata baktığımızda bu seviyelerin görüleceğinden çok şüpheliyim. Çok daha yukarıda bir yerde bilanço küçülmesi sona erecektir.
Kaynak:
FED bilançosu
D.Kotok
V. Richter
Şant Manukyan
Müdür | Uluslararası Piyasalar