Piyasa konularına dalmadan önce dün belirttiğim gibi dijital parabirimleri ile ilgili regülasyon durumlarını özetle paylaşıyorum.
ABD
ABD’de birkaç kuruluş dijital paraların tanımlanması işini yürütüyor. Hazineye bağlı çalışan Financial Crimes Enforcement Network (FinCEN) olarak bilinen kuruluş hangi şirketlerin money transmitting businesses( MTB) olarak tanımlanabileceğine karar veriyor. MTB’ler kara para aklama (AML) ve müşteriyi tanıma (KYC) ile regülasyonlara uymak zorundalar. FınCEN’in 2015 yılında Ripple’a kestiği ceza ile https://www.fincen.gov/news/news-releases/fincen-fines-ripple-labs-inc-first-civil-enforcement-action-against-virtual tarihte ilk kez dijital para “borsası” cezalandırılmış oldu.
ABD hazinesine göre Bitcoin konvertible sanal para birimi (2013). CFTC’ye göre ise bir emtia (2015) . Vergi dairesi IRS’e göre is Bitcoin mal (property) olarak vergilendirilecek yani benzer işlemlerde uygulanan vergi kuralları geçerli. Manhattan’da Bitcoin’in sanal para olduğu ve olmadığı yönünde 2 mahkeme kararı mevcut. 1 Ocak 2017 itibarı ile ise 13 eyalet Bitcoin’inin “ne olduğunu” karara bağlamış durumdayken geri kalanı için gri bir alan. Nevada blockchaing ve smart contractların vergilendirilmesini veya kullanımının lisansa bağlanmasını yasaklayan ilk eyalet. Amaç belli, start-upları eyalete çekmek. Arizona ise blockchain teknolojisi aracılığı ile kaydedilen bir imzanın geçerli bir elektronik imza olduğunu resmileştirdi. Vermont blockchain verisinin mahkemelerde görülen davalarda sunulabileceğine karar vermişti.
ABD kanunlarının standardize edilmesine yönelik çalışma yapan Uniform Law Commission temmuz ayında Uniform Regulation of Virtual Currency Businesses Act adlı tasarıyı onayladı. İçeriğini ve getirebilecekleri daha sonra paylaşacağım http://www.uniformlaws.org/Committee.aspx?title=Regulation%20of%20Virtual%20Currency%20Businesses%20Act
Son günlerde SEC Dijital para borsaları ve uygulamalarının yetkilik alanına girdiğini gösteren kararları ardarda alıyor : https://www.sec.gov/litigation/investreport/34-81207.pdf ve genel olarak ICO’larla ilgili : https://www.sec.gov/oiea/investor-alerts-and-bulletins/ib_coinofferings
Çin
Çin gerek milli dijital para çalışmaları https://www.bloomberg.com/news/articles/2017-02-23/pboc-is-going-digital-as-mobile-payments-boom-transforms-economy gerekse 1 numaralı madenci olması nedeni ile kararları açısından en az ABD kadar öneme sahip bir ülke . PBOC 2013 yılında finans kuruluşlarının Bitcoin işlemleri yapamayacağını açıkladı. 2017 yılı içinde para çıkışlarını müteakip kişilerin de Bitcoin işlemleri yapmasına engelleme geldiği spekülasyonlarına rağmen net bir yasa söz konusu değil. Hong Kong’da ise para kurulu (HKMA) bitcoini sanal emtia olarak tanımladı.
Japonya
Dijital para konusunda en hızlı ve vizyoner ülkelerden biri de Japonya ; 1 Nisan 2017 tarihi itibarı ile Bitcoin yasal bir ödeme aracı olarak kabul edildi, yani para olarak sınıflandırdı. Buna rağmen kara para aklaması için kullanılmadığına dair bir dizi regülasyona uygunluk şartı söz konusu. Mt. Gox skandalının ardından yasa dijital para borsalarını Japon Finansal Hizmetler Ajansı’nın denetimi altına soktu. Bu borsaların tescil edilmesi ve hesap açılışlarında yatırımcı kimliğinin teyit edilmesi anlamına geliyor.
İngiltere
İngiltere’de bir dijital para regülasyonu olmasa da hükümet bitcoin işlemlerini FX işlemleri olarak değerlendirdiğini ve buna göre vergilendirileceğini açıkladı. KDV uygulanmayacak ancak sermaye kazancı vergilendirilecek. Şayet bitcoin bir ödeme aracı olarak kullanılıyorsa standart KDV de kesiliyor olacak. 2014’te BOE’nin bir raporu Bitcoin işlemlerinin sadece 1.7%’sinin pound ile yapıldığını kaydetmişti. Daha güncel gayrı resmi raporlarda ise kullanıcı sayısının 5 kat arttığı yazılıyor.
İrlanda
Liberal vergi yasaları ile (en azından bir zamanlar) bildiğimiz Irlanda dijital para birimlerini düzenleyen bir yasa çıkartmış değil. Ancak daha ilginç bir özelliği var ki bu konuda ülkeyi tek kılıyor: Irishcoin adı altında bir dijital parası var. Özellikle turizm sektörüne yönelik yaratılan bu dijital para http://irishcoin.org/irishcoin.html ülkenin genel olarak kavrama yaklaşımının da olumlu olduğunu gösterir nitelikte.
Lüksemburg
Benzer diğer bir ülke Lüksemburg da konuya liberal yaklaşım sergiliyor. CSSF 2014 yılında yayınladığı http://www.cssf.lu/fileadmin/files/Publications/Communiques/Communiques_2014/Communique__virtual_currencies_140214.pdf bildirimle Bitcoin’in para olarak kabul edildiğini ancak ülke içinde aktivite gösterecek her kurumun Finans Bakanlığından izin almak ve CSSF kontrolünde olmak zorunda olduğu hatırlatmasını yaptı. 2015 yılında da ilk BitLicence’ın verildiğini görüyoruz.
Rusya
2016 öncesinde Bitcoin kullanımının tamamen yasak olduğu Rusya’da bu yıl Vitalik’in Başkan Putin ile görüşmesinin ardından daha liberal adımlar mı atılacak sorusu geldi. Şimdilik bilinen Rusya MB’sinin Bitcoin vs’yi dijital mal olarak tanımlamayı düşündüğü.
Almanya
AB’nin en kritik ülkesi Almanya’da Bitcoin “özel para” olarak değerlendiriliyor https://techcrunch.com/2013/08/19/germany-recognizes-bitcoin-as-private-money-sales-tax-coming-soon/ ve buna bağlı olarak vergilendiriliyor.
G. Kore
Nükleer savaş çıkar mı diye tartışa duralım G. Kore S. Korean Foreign Exchange Transactions Act adlı yasayı şubat ayında revize ederek 18 Temmuz itibarı ile fintech şirketlerinin Financial Supervisory Service’e (FSS) tecil edilmek kaydı ile “bitcoin dahil olmak üzere” küçük fonlar ve şirketler için uluslar arası para transferi yapmasına izin verdi. Düzenlemeye göre bir defada gönderilebilecek miktar 3000 dolar veya daha az olurken yıllık bazda bir hesabın fintech üzerinden gönderebileceği miktar da 20,000 dolarla sınırlandırıldı.
Özel sektör bazında bazı gelişmeleri sıralarsam:
Goldman Sach’ın SETLcoin patent başvurusunu dün paylaşmıştım http://appft.uspto.gov/netacgi/nph-Parser?Sect1=PTO2&Sect2=HITOFF&p=1&u=%2Fnetahtml%2FPTO%2Fsearch-bool.html&r=1&f=G&l=50&co1=AND&d=PG01&s1=20150332395&OS=20150332395&RS=20150332395?p=cite_Brian_Cohen_or_Bitcoin_Magazine. ABD ve Almanya üzerine kabus gibi çökmeden önce wealth managementin merkezi olan ve belli oranda bu özelliğini sürdüren Isviçre’de Falcon Private Bank http://www.reuters.com/article/us-swiss-banks-falcon-bitcoin-idUSKBN19X28L blockchain varlık yönetimine geçen ve İsviçre SPK’sı FINMA’dan izin alan ilk bankalardan oldu. FINMA kara para aklamadan ziyade yatırımcıların korunması konusunda daha hassas olduğunu söylüyor. Dikkatleri çeken bir diğer gelişme ise Morgan Stanley’in eski CEO’su John Mack’in Omega One adlı start-up’a yatırım yapması. Söz konusu şirket counterparty riskini ortandan kaldıracağını ve emirlerin bir değil birkaç borsaya yönlendirilerek riskin azaltılacağını iddia ediyor.
Şant Manukyan
Müdür | Uluslararası Piyasalar – Hisse Senedi ve Türev