Cuma günü Çin Finans Bakanlığı, PBOC ve CBRC (BDDK) ortak bir bildiri yayınladı. Bildiriye geçmeden önce artık hemen hemen herkesin duyduğu/bildiği/sakız ettiği Minsky Anının bir özetini vermek istiyorum. Minsky’nin “FIH-financial instability hypothesis” (EMH’ye anti tez olarak) adını verdiği tez şu şekildedir:
Kredi piyasasında 3 ana aşama vardır. İlki hedge finance– kurum ana para ve faiz ödemesini yapacak mali güce sahiptir 2. aşama speculative finance– kurum faiz ödemelerini yapabilir ve borcu roll etmesi gerekir 3. aşama Ponzi finansmanı– yani kurum cari yükümlülüklerini karşılamak için daha fazla borç almak zorundadır.
Ancak Minsky bununla sınırlı kalmaz. “Kredi verme” işini inovatif ve kar getiren bir iş olarak da inceler ve bankalar ile diğer finansal aktörleri şöyle tanımlar : “merchants of debt, who strive to innovate with regard to both the assets they acquire and the liabilities they market”
Uzun süren Minsky dönemleri ani bir çöküşle sona erer ve “kolektif müdahale” gelmediği taktirde büyük sorunlar yaratabilir. 2008 krizinde olduğu gibi. Bu nedenle Minsky FIH’i “theory of the impact of debt on system behavior” and “a model of a capitalist economy that does not rely upon exogenous shocks to generate business cycles” olarak tanımlar.
Buraya kadar olan tanımda kredinin aşırı kullanımı, geri ödeyememe sorunu, inovatif yöntemler ve kapitalist sistem gibi çok kullanılan kavramları gördük. Şimdi Cuma gününe geri dönelim ve FT’nin haberi üzerinden gidelim.
- China has ordered its banks to prop up insolvent provincial government projects/ Çin bankalara yerel hükümetlerin batık projelerini fonlama emri verdi.
- Authorities told financial institutions to keep lending to local government projects even if the borrowers are unable to make principal or interest pa
- yments on existing loans./ Yetkililer borçluların ana para veya faiz ödemelerini ödeyemeyecek durumda bile olsa finansal kurumlara söz konusu yerel hükümet projelerini fonlamalarını söyledi.
- The directive, issued jointly by the finance ministry, banking regulator and central bank. Direktif Finans Bakanlığı/BDDk ve MB’den ortak çıktı.
Buraya kadar ise : tam olarak Komünist veya kolektif diyemesek de kapalı ve merkezi bir ekonomi olan Çin’de devlet organlarının zoru ile aşırı borç biriktirmiş bir ortamda Minsky anının ötelendiğini görüyoruz. Öteleme hem emirle hem de inovatif bazı yöntemlerin kullanılması ile gerçekleştiriliyor.
Bazı “resmi” rakamlara bakalım:
- Çin bankalarının geri dönmeyen kredi oranı 1.39% (elbette gerçek değil, şirket battıktan ve 1 yıl faaliyet göstermedikten sonra kayda geçiyor)
- Sermaye yeterlilik oranı 13.13%, core tier-1 sermaye oranı 10.66%
- Yukarıda bahsettiğimiz yerel hükümet borcu 3.5 trilyon dolar
Sonraki yazıda bu sorunu çözmek için başlatılan Swap’a değineceğim.
Şant Manukyan
Müdür | Uluslararası Piyasalar Hisse Senetleri ve Türev
