AslA�nda 2011-12 döneminde çok yoAYun tartA�AYA�lan ve AYimdi de geri dA�nüAY yapan hukuki bir konuyu A�zetlemek istiyorum.
BorA� tavanA� yükseltilmezse ne olacak? Finans piyasalarA�na yA�nelik raporlarA� okuduAYunuzda cevap basit: Teknik default sA�z konusu olabilir.
Ancak hukuk aleminde giriAYte de belirttiAYim gibi yaklaAYA�k 2 yA�ldA�r süren bir tartA�AYma var. Konu üzerine A�eAYitli kaynaklar var ancak her alternatifi deAYerlendirmesi ve sA�züm meclisten dA�AYarA� hukukA�ular arasA�ndaA�A�az rastlanan bir AYekilde, kendi gA�rüAYünü net bir AYekilde sA�ylemesi aA�A�sA�ndanA�AYunu tavsiye edebilirim.
A�alA�AYmanA�n 22. sayfasA�nda (fotokopi olarak 1196) limitin artmamasA� durumunda baAYkanA�n gA�revi aA�A�sA�ndanA� bir trlimma ile karAYA� karAYA�ya kalacaAYA� belirtiliyor. Nedir bu? BaAYkanA� baAYlayan 3 yasa var; harcama yasasA�, vergilendirme yasasA� ve borA� tavanA� yasasA�. Yani yasa Obama’yA� kongreden aldA�AYA� yetkiye uygun harcama yapmasA�nA�, kongreden aldA�AYA� yetki ile vergiA�toplamasA�nA� ve kongrenin uygun gA�rdüAYü miktarda borA�lanmasA�nA� A�n görüyor. Bu durumda (A�alA�AYmadaki A�rneAYi kullanA�yorum ama AYu anda yaAYanan bu) kongre baAYkana vergi gelirlerinden 1 trilyon dolar daha fazla harcama yapmasA� yetkisi verdiAYinde ve borA�lanma tavanA�na sadece 500 bin dolar varsa, BaAYkan bu 3 yasadan birine aykA�rA� hareket etmek durumunda kalacak. 14-4 maddesini kullanarak limiti doAYrudanA�by-pass edebileceAYini düAYünenler de var ancak anladA�AYA�m kadarA� ile bu yaygA�n bir gA�rüAY olmadA�AYA�ndan paylaAYmA�yorum. Ancak bu madde aAYaAYA�da yaptA�AYA�m sA�ralamanA�n dayandA�rA�ldA�AYA� madde olmasA� aA�A�sA�ndan A�nem taAYA�yor.A�Cornell University Law School / Legal Information Institute /U.S Constitution / 14th Amendment
Bu durumda Obama ilk maddeyi yerine getirmezse cari durumda yaklaAYA�k 600 bn dolar daha az harcama yapmasA� gerekecek. HarcamalarA� Kongreye sormadan azaltmasA� zaten kanunsuz. BA�yle bir kA�sA�ntA� ABD ve dünya ekonomisini doAYrudan resesyona sokacaAYA� gerA�eAYini bir kenara bA�rakA�rsak asA�l soru hangi kalemler kA�sA�lacak? Hangisi kA�sA�lA�rsa kA�sA�lsA�n bir anda davalarA�n yaAYacaAYA�ndan hiA� AYüphe yok. GA�revden alA�nmasA� bile sA�z konusu olabilir.
HarcamalarA� ve yükümlülükleri yerine getirmek iA�in kendi kararA� ile vergileri arttA�rmasA� kimse tarafA�ndan mümkün gA�rünmüyor. Zira bu ABD baAYA�msA�zlA�k savaAYA�nA�n A�A�kA�AY nedeni ve kongrenin 1 numaralA� yetkisi.
A�Bu durumda hukukA�ulara gA�re A�iAYnenmesi en makul yasa borA� limiti olmak durumunda. YasadA�AYA� bir hareket olduAYundan BaAYkan yine sorun yaAYayacak ve hatta TM tarafA�ndan gA�revden alA�nmak istenebilir. Yazarlar iAYlerin çok kA�tüye gitmesi ve piyasalarA�n bu duruma aAYA�rA� tepki vermesi durumunda ise diAYer iki alternatif arasA�nda bir seA�im yapmA�AY.Ve vergi artA�AYA�nA�n daha az tehlikeli olduAYu gA�rüAYüne varmA�AYlar. Zira bu madde de 14-4’e aykA�rA� düAYmüyor daha doAYrusu 14-4’ün uygulanmasA�na olanak saAYladA�AYA�ndan 2. makul alternatif.
Elbette mantA�k son anda tavanA�n yeniden yükseltileceAYini A�n görüyor. Ancak yükseltilmezse bile genel gA�rüAY olan ABD’nin default edeceAYi gA�rüAYünun gA�rüAYlerden sadece birisi olduAYunu ve baAYka bir dünyada çok farklA� bir tartA�AYmanA�n yapA�ldA�AYA�nA� da paylaAYmak istedim. Bu dünyada default en düAYük ihtimalli senaryo olarak gA�rülüyor aslA�nda.
Azant Manukyan
Müdür | Uluslararası Piyasalar
Bir blog sayfası üzerinden böylesi kıymetli bir yazı paylaştığınız için şahsım adına teşekkür ederim. Akademik düzeyde paylaşımlar oluyor bir çoğu. Her ne kadar şahsen ABD meselesinin büyük bir kriz haline gelmeden sonlanacağını düşünsem de, ihtimaller dahilinde önemli sayfalardan alıntı yaparak değişnmiş olmanız çok öğretici.
İyi çalışmalar.