26 Şubatta, yani cuma günü, Iranda parlamento seçimleri olacak. Ancak bu kez bir ilk yaşanacak ve parlamento seçimleri ile uzmanlar meclisi secimi aynı anda yapılacak. Normal bir zamanda uzmanlar meclisi secimi bu kadar dikkat çekmeyebilirdi. Ancak hem ABD ile ilişkilerin düzelme yolunda olması hem de ülkenin en yüksek dini/siyasi otoritesi olan Ayetullah Hamaney’in 77 yaşında olması nedeni ile 8 yıl için seçilen uzmanlar meclisinin muhtemel yeni Ayetullah’ı da seçecek olması söz konusu. Hamaney batıya ama özellikle de ABD’ye karşı şahin kanadın temsilcisi. Yine şahinlerden oluşan Anayasayı Koruma Konseyi uzmanlar meclisi için başvuruda bulunan 475 adayı liste dışında bıraktı. Ki bunların içinde Iran Islam Deviminin lideri Humeyni’nin torun Hasan Humeyni (Ruhani’yi destekliyordu) de bulunuyor. Çoğu ılımlı adayların yarış dışı bırakılması ile cari durumda 88 kişilik meclis için 161 aday var. Yeni Ayetullah secimi için UM’nin 2/3 çoğunluğu gerekiyor. Teorik olarak bu meclisin denetleme yetkisi de var.
Meclisin şahinlerin elinde olacağı kesin olmasına rağmen dünyanın takip edeceği önemli ılımlı isimlerin akıbeti (Iran siyaseti temelde 4 gruba ayrıştırılıyor; Modernistler/Ilımlılar, Ilımlı Muhafazakarlar , Muhafazakarlar, Fundamentalistler.) . Ambargoların kaldırılması ile popülaritesi artan Ruhani ve zamanında Hamaney’in Ayetullah seçilmesinde büyük etkisi olan Rafsancani Ilımlı kanadı oluşturan 16 kişilik bir liste ile ortaya çıktı. Ilımlılar ve şahin politikacılar arasında mücadele sürerken olası bir yeni lider seçiminde Devrim Muhafızları da büyük rol oynayacak. Seçimlerin aynı tarihte olması tamamen rastlantı değil. Geçmişte Parlamento seçimlerinde katılım oranı çok yüksek olurken Uzmanlar Meclisin seçimlerinde ise katılım çok düşük oluyordu. Bu kez hedef temsil yetkisi tartışmasız bir Uzmanlar Meclisini yüksek oy oranları ile oluşturmak..
Ruhani’nin bir kez daha (toplam 2 dönem max) adaylığını koymayı düşündüğü cumhurbaşkanlığı seçimleri ise seneye yapılacak (ama UM için de adaylığı var). Parlamento seçimlerinde önceki reformist CBaşkanlardan Hatemi de perde arkasından Ruhani ile beraber hareket ediyor. 290 koltuk için toplam 6200 aday , ki 586’sı kadın, yarışacak. Başkan Tahran’ın sahip olduğu 30 koltuk için ise 1000’den fazla aday var. Reformcuların ortak Tarhan listesinin başında 2013 yılında Ruhani lehine yarıştan çekilen ve kazanmasını sağlayan Muhammed Rıza Arif bulunuyor.6000 adayın çok az bir kısmı reformcu olsa da ittifaklar yine önemli çünkü 2013 yılında Ruhaniye olan destek yine sandığa yansırsa şahinlerin önemli isimlerinden Ahmet Jannati, Muhammed Yazdi ve Muhammed Taghi Mesbah-Yazdi parlamento dışında kalabilir. Parlamento yasama yetkisini elinde tutsa da 12 kişilik Anayasa Komisyonu veto gücünü elinde tutuyor. Secim sonuçlarını onaylayacak organ da onlar.
Sadece bu secimlerin değil ABD secimlerinin de sonucu ambargo ve bölgedeki güç dengelerinin geleceği açısından kritik olacak. Son olarak ufak bir İngiliz Politika geleneği ile bitirelim. Yes Minister’dan :
https://dotsub.com/view/229ca3b5-e82f-4162-9e9d-1b6ad4af9cb2 komik ama kesinlikle saçma değil:)
Şant Manukyan
Müdür | Uluslararası Piyasalar Hisse Senetleri ve Türev
